فهرست مطالب

عنوان صفحه

زندگینامه شهریار1

وفات شهریار5

تخلص شهریار5

سبک شعری شهریار6

عوامل شهرت شهریار7

تعاریف... 9

استعاره9

انواع استعاره10

استعاره مصرحه10

استعاره مکنیه تخیلیه11

تشبیه12

انواع تشبیه13

مجاز17

کنایه23

انواع کنایه از لحاظ وضوح وخفا23

فرق کنایه با استعاره مرکب.. 24

استعاره در اشعار شهریار25

تشبیه در اشعار شهریار28

مجاز در اشعار شهریار36

فهرست منابع. 48

 

چکیده:

تحقیق پیش رو به بررسی صور خیال که شامل تشبیه، استعاره، مجاز وکنایه در اشعار شهریار، پرداخته است.

شهریار در سرودن انواع گونه های شعر فارسی مانند قصیده، مثنوی،غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی تبحر داشته اما بیشتر تخصص او در غزل بوده است که معروفترین غزلیات او غزل (علی ای همای رحمت....)و(آمدی جانم به قربانت...) است.

همچنین نگاهی کوتاه وگذرا به زندگی نامه استاد سخن شاعر معاصر شهریار دارد.

شهریار در سبک پیرو سبک عراقی است و تاثیر زیادی از شعر حافظ گرفته است.

در این جا ابتدا به تعریف بخش ها ی مختلف صور خیال پرداخته و سپس در ابی شهریار پرداخته است. امید است مورد توجه خوانندگان محترم قرار گیرد.

 

 

زندگینامه شهریار:

سید محمد حسین بهجت تبریزی فرزند سید اسماعیل موسوی معروف به حاج میرآقا خشگنابی در سال 1325 قمری برابربا 1285 شمسی و مطابق با سال 1907 میلادی در شهر تبریز پای به عرصه وجود گذاشت.

نام مادرش خانم ننه دختر یکی از مالکین قریه قئیش قورشاق واز بستگان حاج میر آقاخشگنابی بودند.

شهریار اولین فرزند خانواده بود و اطفال قبل از او بعد از تولد می مردند از این رو از محبت وعلاقه خاصی در خانواده برخوردار بود.

شهریار تقریبا 11 ماهه بود که تبریز دست خوش آشوبهای سیاسی و نا آرامی های اجتماعی شد. این پیامد ها انقلاب مشروطه را به خطر انداخت وبا قیام ستار خان وباقر خان به اوج خود رسید.

پدر شهریار به علت وضعیت نابسامان سیاسی تبریز وشیوع بیماری وبا خانواده خود را به قریه قئیش قورشاق از توابع قره چمن وترکمانچای منتقل می کند.

 

 

شهریار در زمان کودکی به آموختن قرآن وگلستان سعدی در نزد پدرش ودر مکتب
خانه ی روستا پرداخت.

بعد از آرام شدن تبریز شهریار و خانواده اش به تبریز بازگشتند وتحصیلات کلاسیک خود را در مدرسه متحده وفیوضات وسیکل اول متوسطه را در دبیرستان فردوسی تبریز که آن زمان دبیرستان محمدیه نامیده میشد به پایان رساند.

در سال 1300 شمسی برابربا 1921میلادی در سن 15یا 16 سالگی برای ادامه تحصیل به تهران آمد ودر مدرسه دارالفنون مشغول تحصیل شد ودر 19 سالگی وارد مدرسه طب دار الفنون شد ومدت پنج سال در این دانشکده به تحصیل مشغول بود ودر سال 1307 شمسی به عنوان افسر ارتش در دانشکده افسری در رشته پزشکی اسم نویسی کرد ولی روحیه ی او با عمل جراحی سازگار نبود.

شهریار در سالهای آخر دوران تحصیل در رشته پزشکی به دام عشق نافرجامی گرفتار آمد واین ناکامی موهبتی بود الهی که آتش وسوز التهاب شاعرانه ی اورا شعله ور سازد.

تیمور تاش وزیر رضاخان با پری ازدواج کرد واین باعث شد شهریار دچار افسردگی شدید شده وپزشکی را رها کند ورو به شعر وشاعری بیاورد.

 

شهریار در این حال وهوا وبه هم ریختگی روحی دست به قلم شد و اشعار زیر را نوشت:

نه وصلت دیده بودم کاش ای گل نه هجرانت

که جانم در جوانی سوخت ای جانم به قربانت

تحمل گفتی و من هم که کردم سالها اما

چقدر آخر تحمل بلکه یادت رفته پیمانت

دل تنگم حریف درد و اندوه فراوان نیست

امان ای سنگدل از درد واندوه فراوانت

شهریار تا سال 1332 شمسی همسر اختیار نکرد وبعد از 33 سال دوری از تبریز به زاد گاهش بازگشت.

یک سال پس از ورودش به تبریز او با نوه ی عمه اش به نام خانم عزیزه عبدالخالقی که 27 سال تفاوت سنی داشتند ازدواج نمود. ثمره ی این ازدواج دو دختر و یک پسر به نامهای شهرزاد ومریم وهادی میباشد.

شهریار از اول زندگی تقریبا با رویا هدایت میشده که دو خواب او در بچگی و جوانی بسیار معروف است.

 

خواب اول شهریار در سن 16 سالگی :

خواب دید که روی قله ی کوه ها طبل بزرگی می کوبد وصدای آن طبل در اطراف
می پیچد که تعبیرش شهرت شهریار بود.

خواب دوم شهریار در 19 سالگی:

خواب دید در قعر استخر سنگی به دست می آورد که همچون گوهر درخشان است که تعبیرش از دست رفتن معشوقه اش بود.

شهریار را می توان از شاعران به شهرت رسیده در زمان سردار سپه دانست .

به عنوان مثال مهدی اخوان ثالث در اولین کتابش ارغنون واحمد شاملو در نخستین دفترش آهنگ های فراموش شده از شهریار متاثر بوده اند.

شهریار دوستدار ملیت ایرانی است ودر دیوان سه جلدی خود با اشاره به این که آذربایجان خاستگاه زرتشت پیامبر است مردم این دیار را از نژاد آریا می داند و نسبت به اشاعه سخنان تفرقه انگیز که بوی تهدید وتجزیه به مشام میرسد هشدار می دهد.

شهریار ارادت خاصی به حضرت علی (ع) داشته ومعروفترین غزل او (علی ای همای رحمت) است.

زیبا ترین منظومه شهریار حیدر بابا میباشد که مربوط به خاطرات کودکی شهریار است که کمتر کسی را میتوان پیدا کرد که با شنیدن یا خواندن این منظومه گریه نکرده باشد.

 

وفات شهریار:

این شاعر پر آوازه سر انجام در روزیکشنبه 27 شهریور 1367 در سن 83 سالگی در پی یک بیماری مزمن ریوی در بیمارستان مهر تهران جان به جان آفرین تسلیم کرد.

طبق وصیت خودش اورا در مقبره الشعرای تبریز که مدفن بسیاری از شاعران و هنرمندان آن دیار است به خاک سپردند.

 

تخلص شهریار:

شهریار دو بار از دیوان حافظ در خواست تخلص کرد که هر دو بار دو مصراع زیر شاهد از دیوان حافظ آمد:

که چرخ سکه دولت به نام شهریاران زد

روم به شهر خود شهریار خود باشم

که استاد تخلص خود را شهریار انتخاب کرد.

سبک شعری شهریار:

شهریار تاثیر بسیار زیادی را از اشعار حافظ گرفته است که به حافظ ثانی مشهور شده است.

هر چند بین حافظ و شهریار تفاوتهای زیادی وجود دارد از جمله حافظ دارای یک طنز پردازی فاخر وبی همانند اجتماعی است که از شاکله های هنر والا وشخصیت متین وشوخ طبع اوست.