فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده. 1

مقدمه. 2

تاريخچه چاپ... 4

چاپ سنگي در ايران.. 7

پيدايش چاپ مكانيكي در ايران.. 9

نشانه شناسي.. 10

نشانه آرم علامت از نماد تاريخ.. 11

لوگوتايپ و منوگرام از تعاريف اساتيد.. 12

لوگوهاي مصور. 12

نگاهي به مطبوعات ايران.. 15

سر لوح و نشريات چاپي در ايران و نماد شير خورشيد.. 23

تجزيه و تحليل و نتيجه گيري.. 24

منابع.. 25

چكيده

هنر گرافيك در ميهن ما، ايران همانند كشورهايي كه داراي تمدني ديرينه‌اند، سابقه‌اي طولاني دارد. آغاز آن، ايجاد نقش روي سنگ و سفال بوده پس از آن كاشي كاري و كتاب خطوط كوفي، نسخ و مصور كردن كتاب و تذهيب و آرايش آن و نيز تهيه نقوش پارچه و قالي و حكاكي روي وسايل مختلف زندگي رواج پيدا كرده است. و در دوره قاجار با ورود صنعت چاپ گرافيك ايران وارد دوره جديدي مي‌شود و تا امروز ادامه دارد.

اصطلاح «گرافيك مطبوعاتي» گرچه امروزي است ولي نمي‌توان نقش طراحي را حتي در اولين نشريات به چاپ رسيده در ايران را چشم پوشي كرد و از ابتداي شروع فعاليت خود نيازمند طراحي عنوان‌ها و نحوه گذاشتن لوگو در نشريات است.

و در حوزه مطبوعات نمي‌شود از روزنامه نگاري جداي از گرافيك و چاپ ياد كرد و نام طراحان لوگوها كه موضوع اين تحقيق مي‌باشد و با وجود تنوعات در تحقيق وجود دارد و علاقه و خلاقيت زيبايي كه به خرج داده‌اند در ابهامي تاريخي باقي خواهند ماند.

واژگان كليدي: لوگو، دوره قاجار

مقدمه

لوگوهاي دوره قاجار در بين موضوع‌هايي كه مدنظرم بود جاي خاصي داشت و چون سركار دائمي با عناصر تصاويري و نقوش تزئيني و تصويرها و مهره‌ها و تدريس استادان گرانقدر در حوزة گرافيك و برخورد با موضوع آرم‌ها، نشانه‌ها، راهنمايي پروژه‌هاي دانشجويي در موضوعات مرتبط و همه توانستند دستمايه و انگيزه‌اي براي چنين حركتي باشند.

در قياس با چند هزار نشريه منتشر شده از بدو تولد مطبوعات در ايران بسيار ناچيز و كم اهميت است. به اين خاطر تلاش براي يافتن نمونه‌هاي اصلي و ديدن آنها مصمم شدم به جمع آوري لوگوهاي دوره قاجار مراجعه به مراكز اسناد و كتابخانه‌هاي مختلف به خصوص كتابخانه آيت الله مرعشي نجفي قم و كتابخانه حرم و دانشجويان و آقاي احتشام كه در نتيجه دسترسي بيشتر و بهتر اين نمونه‌ها را فراهم آورد و مطالعه كتاب‌ها، كتب و نشريات جمع آوري شده و... كه تاكنون به آنها دقيق پرداخته نشده بود و پس از بررسي، گزينش و تدوين اكنون پيش روي شما است و اين تحقيق مكمل دنباله كوشش كساني مثل آقايان محسن احتشامي، محمد ميرهاشمي، سيدفريد قاسمي و ديگران باشد.

نحوه انجام تحقيق

الف- تاريخچه

ب- نشانه‌ها

ج- لوگوها

د- مطبوعات

ه‍- سرلوح‌ها

ناموارة مطبوعات را كه به «لوگوتايپ»، «سرلوحه»، «سرلوح»، «نشانگر نشريه»، «سركليشه»، «سرصفحه اول»، «نشانه نوشته»، «نماد» يا «آرم» يا «علامت نشريه» و شماري ديگر از نام‌هاي قراردادي مي‌شناسند، در روزگار قاجار «سر روزنامه»، «سردفتر» و «سرعنوان» مي‌خواندند و طراحان و نويسندگان سرعنوان را «عنوان نگار» مي ناميدند.

به طور كلي نامواره‌هاي نشريه‌هاي عهد قاجار را مي‌توان در دو رده جاي داد:‌1. خط نوشتانه 2. نقش و نگارانه. در گونه نخست به خط نوشت نام نشريه بسنده مي‌شد و در نوع دوم نام نويسي جزئي از طرحي قرار مي‌گرفت كه در بردارندة شكل و نقش بود.