فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه1

اصول کلی و اساسی در درمان اعتیاد1

قطع داروها و مواد مخدر2

کاهش دارو3

جانشین ساختن متادون. 3

استفاده از آرام بخش ها3

نظریه کلی. 4

روش دارو درمانی برای درمان معتادان 4

آیا مصرف متادون موجب اعتیاد جدید می گردد ؟6

اصالت و پایه منطقی روش درمان. 6

طریقه استفاده و کاربرد مصرف متادون. 7

نظریه کلی در مورد دارو درمانی. 8

درمان بدون داروی معتادان یا روش درمان جسمانی معتاد9

عوارض هنگام درمان بازگیری با متادون 11

مسائل و مشکلات پس از دوره بازگیری. 14

ترک اعتیاد به روش غیر متادون و قرص ترک تریاک... 16

مقوله های مداوا ( تجویز دارو )16

از بین بردن خواص سمی. 17

مداواهای آگونیست یا درمان با داروهای آگونیست.. 19

نوعی دارو ،آنتاگونسیت.. 20

مداواهایی با آگونسیت – آنتگونسیت.. 21

مداواهای ضد هوس.. 21

کلینیک متادون. 23

درمان سم زدائی با متادونMD.. 24

درمان نگهدارنده با متادون MMT. 25

اعتياد یک بیماری درمان پذیر افتاده در باد26

فهرست منابع. 28

 

مقدمه :

به طور کلی درمان معتاد مسائل و مشکلاتی را در بر می گیرد . مطالعه و بررسی نتایج درمان معتادان به مواد مخدر به ویژه تریاک نشان داده است که درصدی از آنان پس از ترک به اعتیاد مجدد کشیده می شوند .

هر چند که آمار و ارقام مطمئن و صحیحی در این مورد در دست نیست ، با این وجود ، نتیجه درمان در مورد معتادان آمفتامین نیز بسیار ضعیف بوده است .

به طور کلی اصول ارشاد و درمان معتاد باید متضمن تاریخچه ای باشد که اعتیاد او را در بر بگیرد مانند سابقه اعتیاد و نوع ماده مخدری که فرد مصرف می کند و غیره ... این اطلاعات باید با توجه به رشد شخصیتی اجتماعی و فرهنگی و محیطی شخص معتاد ارزیابی گردد و درمان او تحت مراقبت دایم و شدید صورت گیرد .

شاید این روش ایده آل به نظر آید البته چرا که نه ... ؟ و از این راه ممکن است که به برنامه و نقشه هایی دست یافت که موجب توجه صحیح بیمار به درمان گردد .

اصول کلی و اساسی در درمان اعتیاد :

ساده ترین نظارتی که بر امر درمان اعتیاد می توان داشت و به ندرت مشکلاتی ایجاد می نماید تش.یق فرد به پرهیز و خودداری از مصرف پس از ترک اعتیاد است .

آنچه که مهم است در درمان مورد بررسی و توجه قرار گیرد . م.قعیت اجتماعی و مراحلی است که فرد با آن رو به رو شده یا گذرانده و منجر به اعتیادش شده است .

عدم اطلاع از اینکه معتاد در چه محیطی و چگونه زندگی می کند در کسب تجربه مورد نیاز برای درمان خلایی ایجاد می نماید . هر چند که درمان اساسی معتاد در بیمارستان انجام می گیرد ، اما داشتن اطلاعات جامع تر به امر درمان کمک بیشتری می کند و می توان درمان اعتیاد را در بافت وسیع تری از اجتماع به کار برد .

قطع داروها و مواد مخدر :

به طور کلی قطع داروها و مواد اعتیاد آور به هر نوعی که باشد بهتر است در بیمارستان و تحت نظارت و کنترل دقیق پزشکی و پرستاری انجام گیرد . قطع دارو در بیماران سرپایی به جز در موارد نادر مشکلاتی ایجاد می کند و آن چنان مؤثر نیست ، زیرا هیچوقت نمی توان اطمینان داشت که بیمار دقیقأ همان دستوراتی را که برای ترک تجویز شده ، انجام دهد . در مورد معتادانی که دو یا چند ماده اعتیاد آور با یکدیگر مصرف می کنند و جهت ترک یک ماده مثلا تریک ) به بیمارستان می آیند ، باید این را به خاطر داشت ، اگر از مصرف ماده دیگر مثلا ( باربیوتیک ) پزشک مربوطه به آن را مطلع نسازند در این صورت پس از ترک ماده اولی و اصلی ( تریاک ) دچار عوارض ناشی از ترک ماده دیگر ( باربیوتیک ) نیز می گردند . بنابراین ، دقت و بررسی کامل پزشک در مورد سوابق و چگونگی اعتیاد در درمان از اهمیت خاصی برخوردار است .

 

کاهش دارو :

ساده ترین راه برای ترک هر ماده اعتیاد آور کاهش تدریجی مصرف آن ماده می باشد . برای کاستن مقدار مصرفی راههای مختلفی وجود دارد . از جمله نصف کردن مصرف روزانه . ولی هدف کلیه راهها مشترک است و آن کاستن مقدار مصرف است ، به نحوی که با سرعت و سهولت بیشتری انجام گیرد .

به هر حال این روش از ترک به وسیله جانشین ساختن با متادون مناسب تر و بهتر است . همچنین روش ترک ناگهانی را که اصطلاحا بدانCold Turkey می گویند مورد قبول بیشتر معتادان نیست .

جانشین ساختن متادون:

متادون یک ترکیب ضد درد است که خاصیت مشابه مواد مخدر را داراست . بنابراین برای جلوگیری از عوارض ناشی از ترک مورد استفاده قرار می گیرد . پس از ترک هروئین ، معمولأ متادون برای مدت یک دوره هفت روزه جایگزین می گردد و به علت اینکه به کندی جذب می گردد به منظور تأثیر بیشتر و سریع تر آن در روز دوبار تجویز می گردد . به هر حال در مورد مصرف این دارو بهتر این است که پس از پیدایش و ظهور نشانه های معقول محرومیت در فرد به مصرف خوراکی آن اقدام گردد .

استفاده از آرام بخش ها :

بدون تردید آرام بخشها در آرام ساختن اضطراب و تشویش و احساس ناخوشایندی که به فرد معتاد در مدت ترک دست می دهد مؤثر است . ولی بدون خطر نیز نمی تواند باشد و این به ویژه در مورد آرام بخش های فنوتیازین (Phenothiazin ) مصداق دارد ، به خصوص در مواردی که معتاد باربیوتیک مصرف می کرد . در زمان ترک و به منظور از بین بردن عوارض ناشی از ترک تجویز این قبیل آرام بخشها ممکن است خطراتی داشته باشد که در این مورد باید پزشک با احتیاط و دقت عمل نماید . سایر آرام بخشها از جمله لبریوم و والیوم بی خطر تر و مؤثرتر هستند .

نظریه کلی :

هدف کلی اعمال هر یک از روشهای انتخابی برای ترک یکی می باشد و آن از بین بردن عوارض ناشی از ترک به طور سریع و آسان است ، تا حدی که امکان دارد عوارض جسمی و روانی ناشی از ترک توسط پزشک مورد بررسی و دقت نظر قرار می گیرد .

معمولاً در دوره ترک معتادان هوس مصرف و استفاده از دارو یا ماده مخدر را دارند که در این مورد باید تحت مراقبتهای شدید پرستاری باشند و این ایده را به آنان بفهماند که زندگی بدون ماده مخدر دلپذیرتر است .

روش دارو درمانی برای درمان معتادان :

1- آرام بخش ها و مسکنها

آرام بخش ها و مسکن ها در درمان و ترک مواد اعتیاد آور به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند ، ولی باید توجه داشت که به خصوص این گروه داروهای آرام بخش از این جهت که به عنوان یک نوع جانشین محسوب می گردند بسیار خطرناک هستند ، زیرا امکان دارد فرد اعتیاد اصلی را ترک نماید ، ولی به مصرف نوعی آرام بخشها معتاد گردد . بدین علت است که برخی از داروها از قبیل باربیوتیکها که اثر اعتیاد ردایی آن بسیار است در درمان و ترک اعتیاد به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد . از طرف دیگر مواردی دیده شده که در ترک مصرف آرام بخشها به عنوان یک عامل جلوگیری کنند . ( اشتیاق ) در دراز مدت موثر بوده است که البته باید همواره از این قبیل داروها تحت نظر دقیق پزشک تجویز و به کار برده شود .

2- داروهای ضد افسردگی

تشخیص این امر مهم است که چون امکان وجود بسیاری افسردگی در برخی معتادان وجود دارد به این قبیل از معتادان نباید صرفاً به خاطر زمینه های قبلی اعتیادشان لزوم استفاده از داروهای ضد افسردگی را نادیده گرفت . به هر حال تجویز داروهای ضد افسردگی در این موارد باید با دقت و نظارت کامل صورت گیرد . سودمندی داروهایی از جمله amitriptylineوimipramin و nortiptyline را نباید از نظر دور داشت . همچنین بهتر است که از تجویزMAoinhibittion خودداری گردد ، زیرا امکان اینکه بسیاری از معتادان از آمفتامین استفاده کنند وجود دارد و ترکیب استفاده این دو با هم مغایرت دارد .

3- جانشین ساختن متادون

در میان معتادان به مواد مخدر ، بویژه هروئین ، بوسیله جانشین ساختن متادون ، یک نوع از درمانهای رایج است .

اساساً این روش ترک سه خاصیت عمده به شرح زیر دارد :

1- اثر طولانی تر آن زمانی که به طور خوراکی مصرف شود .

2- چنانچه دوز مناسب تجویز گردد مانع حالت ( اشتیاق ) به مواد مخدر در فرد می گردد .

3- دوز مناسب آن یک مانع دارویی ایجاد می کند که موجب می شود فرد تمایلی به مصرف و تزریق هروئین نداشته باشد .

آیا مصرف متادون موجب اعتیاد جدید می گردد ؟

اغلب این توهم در درمانگران وجود دارد که با توجه به اثر اعتیاد آور متادون ، استفاده و جانشین ساختن آن به جای مواد مخدر امکان دارد در فرد ایجاد اعتیاد به متادون نماید . البته این امکان زمانی است که مصرف آن به صورت ممتد ، بدون کنترل افراد مسئول و متخصص و بیشتر به صورت تزریقی باشد .

در صورتی که این دارد از طریق خوراکی و با مقدار معین و تحت نظر پزشک و متخصص مربوطه در بیمارستان انجام گیرد ایجاد اعتیاد نمی کند و بیمارانی که با طریق صحیح متادون تحت درمان قرار می گیرند تا متادون در آنان ، به عنوان یک مانع و دافع ( اشتیاق ) نسبت به مصرف مواد مخدر به ویژه هروئین و مرفین عمل می کند .

اصالت و پایه منطقی روش درمان :

معتاد به هروئین معترف است که در زندگی خویش نسبت به انجام وظایف معمولی احساسی ندارد . معمولاً فرد به خاطر خودداری در برابر مصرف هروئین و ناراحتی های ناشی از ترک یک حالت بی ثباتی و از خود بی خودی پیدا می کند و این حقیقت را آشکار می سازد که معتاد دارای یک شخصیت وابسته نامنظم است که شانس او در بازتوانی اجتماعی و ایجاد یک زندگی معمولی و توأم با شغل مشکل می سازد در صورتی که طرفداران استفاده از روش متادون درمانی عقیده دارند که جانشین ساختن متادون ، معتاد را قادر می سازد که به انجام وظایف معمولی خود پرداخته و در اجتماع رفتاری سازنده و قابل قبول از خود نشان دهد و چنانچه به خوبی و به طور صحیح از آن استفاده گردد برای نجات معتاد از بدبختی و اعتیاد بسیار مؤثر است .

بجاست یادآوری گردد که نخستین معتادانی که در این روش در مورد آنان اعمال گردید کسانی بودند که هر نوع روش و درمان از قبیل بازتوانی و یا بازداشت و زندان در مورد آنان به کار گرفته شد . و بلا اثر بودن آنها مشخص گردیده است .

طریقه استفاده و کاربرد مصرف متادون:

پس از آنکه فرد معتاد در بیمارستان بستری گردید و آزمایشهای لازم در مورد وضعیت بدنی و چگونگی سلامت جسمی وی ، به ویژه سلامت کبد و کلیه به عمل آمد استفاده از متادون آغاز می گردد . در طول دوره ای که معمولاً چهار تا شش هفته است به تدریج مقدار مصرف روزانه فرد افزایش می یابد به طوریکه روزانه به هفتاد تا صد میلی گرم در یک نوبت می رسد و این مقدار دوزی است که در حال حاضر در مراکز درمانی برخی از کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا به کار برده می شود ، ولی اینکه آیا کاربرد این مقدار دوز در سایر کشورها دارای اثری یکسان می باشد یا خیر ، مورد سؤال است ، زیرا معمولاً مقدار دوز مصرفی به مقدار مصرف ماده مخدر بستگی دارد .

مثلاً دوز مصرفی متادون برای یک معتاد به هروئین در کشور انگلستان به طور معمول روزانه مصرفی حدود 120 میلی گرم دارد با معتادان به هروئین در آمریکا که مصرفی حدود هشتاد میلی گرم دارد با یکدیگر تفاوت دارد .

در طول دوره درمان که مقدار دوز بالا می رود امکان دارد که برخی از عوارض جانبی از جمله تهوع و استفراغ و گیجی ،افزایش عرق منتشره بدن در فرد ایجاد گردد که بیشتر این عوارض پس از آنکه مقدار دوز کاهش یافت و یا به همان میزان برای چند روز نگاه داشته شود ، از بین می روند .

از این روست که درمان با متادون باید تحت نظر دقیق پزشک متخصص انجام گیرد . معمولاً پس از طی این دوره معتاد می تواند از بیمارستان مرخص شده به عنوان یک بیمار سرپایی روزانه جهت دریافت مقدار متادون مورد نیاز به مراکز درمانی مراجعه نماید . به طور کلی تجربه نشان داده که کاربرد متادون در درمان معتادان به هروئین مطلوب بوده است .

4- سیکلازوکین (Cyclazocine )

سیکلا زوکین دارویی از گروه بنزومورفانBenzomorphan است که یک آنتاگونیست مخدر می باشد . تحقیقات و تجربیات نشان داده است که چنانچه ماده مخدر در بدن فرد خنثی گردد موجب کاهش اشتیاق و از بین رفتن حالت افوریای ناشی از مصرف مواد مخدر می گردد . این دارو به مقدار دوز کم و پایین یک بار در دوز ( دو تا چهار میلی گرم ) به کار برده می شود و مانند متادون در درمان معتادان به هروئین اثری مطلوب دارد هر چند که مصرف آن بسیار محدود است و بر طبق گزارشها در حال حاضر تقریباً فقط در برخی از مراکر درمانی ایالات متحده آمریکا به کار برده می شود .

نظریه کلی در مورد دارو درمانی:

از تجارب مبنی بر آزمایشها چنین استنتاج شده است که فردی را که نسبت به مواد مخدر اغوا گردیده می توان با کمک دارو معالجه نمود .

جانشین ساختن متادون و سیکلازوکین در درمان معتاد و اعتیاد مجدد وی نقشی پیشگیرانه و سودمند دارند هر چند نمی توان پیشنهاد نمود که مصرف این دو به تنهایی در درمان معتادان مؤثر است . بلکه به عنوان یک کمک مؤثر در روشهای اجتماعی و روان درمانی به شمار می روند . به طور خلاصه از آنها به عنوان یک وسیله برای کنار آمدن با معتاد می توان استفاده کرد .

درمان بدون داروی معتادان یا روش درمان جسمانی معتاد:

آسان ترین و بی ضررترین شیوه ترک اعتیاد ، بدون مصرف داروهای آرام بخش ، پس از مطالعات اینجانب در مورد اعتیاد شیوه درمان بدون داروست . عملاً ثابت شده که استفاده از داروهایی چون متادون ، والیوم و مانند آنها که جهت ترک اعتیاد مصرف می شد خود اعتیاد آور بودند و معتادان تریاک ، هروئین و یا مرفین را ترک می کردند و به جای آن به این گونه داروها معتاد می شوند .

روش ترک اعتیاد هروئین ، مرفین و تریاک با کاهش تدریجی و منظم بدین گونه است که اگر معتادی در خانواده است و اعضای خانواده علاقمند به ترک جسمانی اعتیاد معتاد خود هستند دستورالعمل زیر در زمینه کاهش تدریجی داروی مخدر وی ضروری و لازم الاجراست و نیازی به بستری شدن بیمار در بیمارستان جهت ترک جسمی نیست و در مدت یک هفته می تواند به راحتی ترک کند .

ابتدا مصرف روزانه معتاد را هفت قسمت متساوی تقسیم می کنند و بدین گونه از معتاد می خواهند که با آنان همکاری نماید .

روز اول – پس از تقسیم مصرف روزانه معتاد به هفت قسمت مساوی ابتدا یک قسمت انرا برداشته ، شش قسمت دیگر ار به وی می دهند .

روز دوم – مصرف روزانه را دوباره به هفت قسمت مساوی تقسیم می کنند و دو قسمت آن را برداشته ، پنج قسمت دیگر ار جهت مصرف در اختیار وی می گذارند .