بيان مسئله
موضوع اين پژوهش در مورد گياهان دارويي است و ما با سوالاتي از قبيل:
به چه دليل ما بايد از داروهاي گياهي به جاي داروهاي شيميايي استفاده كنيم؟ چرا داروهاي شيميايي علاوه بر مفيد بودن براي بدن مضر نيز هستند؟ انواع داروهاي گياهي كدامند و خواص آنان چيست؟ اهميت استفاده از داروهاي گياهي چيست؟ چرا مردم در گذشته و حتي بسياري امروزه رو به داروهاي گياهي نميآورند؟ انواع گياهان دارويي از چه دستهاي هستند؟ پيغامبران راه الهي و بزرگان دين در مورد اين گياهان چه قضاوتي ميكردند و آيا به آنها اعتقاد داشتند؟ علت شيوع بيماريهاي مختلف با وجود فراواني داروهاي شيميايي چيست؟ به نظر شما چه راه حلي براي برطرف كردن اين بيماريهاي فراوان است؟، به تحقيق در مورد پاسخ به همين سوالات در چارچوب يك پژوهش ميپردازيم.
اهميت موضوع
بعضي از مردم تصور ميكنند كه مسؤوليت حفظ سلامتي آنها به عهده پزشكان، بيمارستانها، شركتهاي بيمه و يا مسؤولين دولتي است ... اين افراد گمان ميكنند كه به هنگام بيماري، پزشك برايشان داروي شفابخش تجويز ميكند و يا اينكه در صورت لزوم آنها را به يك پزشك متخصص ديگر و يا به يك بيمارستان صلاحيتدار معرفي ميكند تا از گرفتاري و ناراحتي رهايي يابند. اين افراد بايد بدانند و آگاه باشند كه چنين انتظاري صحيح نيست و ديگران مسؤول حفظ سلامتي آنها نخواهند بود، بلكه هر فرد شخصا موظف به حفظ سلامتي خويش است.
بنابراين اگر يك فرد بيمار شود، در بيشتر موارد اولين كسي كه بايد مورد سوال و سرزنش قرار گيرد، خود آن فرد است، زيرا همان فرد است كه تصميم ميگيرد كه به چه طريقي زندگي كند، چه نوع غذاهايي مصرف نمايد، چه مقدار به فعاليتهاي جسمي و ورزشي بپردازد، و تا چه حد از عوامل مضر و مخرب چون سيگار و مشروبات الكلي دوري جويد.
اگرچه علوم پيشرفته امروزي، اطلاعات مفيد و با ارزشي را در اختيار ما قرار ميدهد تا بتوانيم به طور بهتر و سالمتري زندگي كنيم، ولي بايد بدانيم كه تنها راه بهتر زيستن و امكان داشتن جسم و روح سالمتر، به اجرا درآوردن همين اطلاعات است .... به طور مثال، آگاه بودن در مورد مصرف زياد چربيهاي حيواني و كلسترول كه باعث بيماريهاي قلبي و عروقي ميشود، ما را از ابتلاء به اين نوع بيمارهاي مصون نميكند، بلكه به اجرا درآوردن اين اطلاعات يعني پرهيز كردن از مصرف زياد مواد غذايي كه داراي چربيهاي حيواني هستند، موجب جلوگيري از بيماريهاي قلبي و عروقي ميگردد.
تحقيق گياهان دارويي
مشخصات كتاب
آيتالله نوراني، مصطفي: گياه درماني، جلد 5000، چاپ اول، مؤسسه مكتب اهل بيت (قم- خ معلم- روبروي بيت امام خميني (ره).)، 1380
ناخنك: اين گياه داراي مادهاي كومارين و اسيدهاي لوتيك ميباشد. نافع ميگرن، سكته، لقوه، صرع، آنفاركتوس، فلبيت و پري فلبيت است.[1]
تاتوره: اين گياه داراي مواد: هيوسيامين، اسيد داتوريك و آتروپين ميباشد. اين گياه سمي، خواب آور، نافع خارش، گرمي و اگزما است.[2]
بلادر: اين گياه داراي: اسيد آناكارديك و مادهاي آلئودزيني ميباشد. در روايت همراه با ادويه براي بواسير خوني تجويز شده است.[3]
شويد: شويد محلل دياح، ضد چربي خون، مقوي معده و جهت امراض چهاز تناسلي مفيد است. تخم شويد براي تسكين اعصاب، تنظيم قاعدگي و دفع درد كليه و منافذ سوزش معده و درمان زخم معده نيز مفيد است.
«كساني كه چربي خونشان زياد است بايد چند برگ شويد خام را با صبحانه و يا ناشتا بخورند.»[4]
كريمي، رضا: جوان بمانيد، جلد 5000، چاپ دوم، مؤسسه انتشاراتي نسيم حيات، (آدرس: قم- خ معلم- روبروي دبيرستان امام صادق(ع)- پلاك 8.)، 1384.
خواص اسپنه: برندهاي خلطهاي سفت و چسپنده، ملطف، مدرشير، بول و حيض، مرطوب، بخارآور و مسكر است. ميگرن اسپنه، تحليل كنندة بادهاي زياد و در اخراج سودا و انواع بلغم بسيار مفيد است.
تعداد خوراك آن تا سه مثقال ميباشد، بوييدن و ماليدن روغن آن، بدن را گرم ميكند و خوردن دانة آن جعت صرع، فلج جنون، فراموشي و ساير امراض سردي، مغزي و عصبي مفيد است. همچنين جهت گرم كردن مغز و بدن، رفع استسقاء، يرقان، سرد، قولنج و سياتيك نافع است.[5]
نكات قابل ذكر:
1) تايپيست بايد با ورد 2003 و در صورت امكان با ويندوز xp كار كند.
2) گياه كنجد (پس از گياه كلم)، گياه زنجبيل (پس از گياه زيتون)، گياه شويد (قبل از گياه شاهي)، گياه اسپنه (پس از گياه اسفرزه)، گياه ناخنك (قبل از گياه ناشتار)، گياه تاتوره (قبل از گياه تونجبيل)، گياه بلادر (پس از گياه بارهنگ) نيز بايد توسط تايپيست، تايپ شود و قابل ذكر است كه همهاي اين گياهان ذكر شده در فوق داخل برگههايي جداگانه مانند همين برگه نوشته شده است.
زنجبيل: از زنجبيل در پيشگيري درمانهاي سوء هضم به خصوص استفراغ، بيماريهاي مسافرتي و افزايش استفراغ در مدت حاملگي استفاده ميشود.
به دليل اين كه از توليد تركيبات التهابي كلوترينها و پروستاگلندينها جلوگيري ميكند، در درمان آرتريت و دردهاي ماهيچهاي مؤثر است.[6]
ادامة اهميت موضوع كه در كتاب گيان شفابخش آمده است.
انسان ميتواند براي جلوگيري از بيماريهاي فراوان و اينگونه زندگي كردن، از گياهان و ميوهها و سبزيجات كه اكثرا خاصيت دارويي دارند استفاده كند تا هم به رشد جمعيت افزوده شود و از ميزان مرگ و مير كاسته شود و هم از شيوع و انتشار بيماريهاي گوناگون جلوگيري شود؛ ما در اين پژوهش به اشارهاي تعدادي از اين گياهان پرداختهايم و خواص آنان را بيان كردهايم.
پژوهشگران: محمد مهدي خالق- محمد رضا اسماعيلي- محمد حسين فعال نظري- محمد مسجدي- رضا مفيدي
خواص كنجد و اثرات آن در بدن
كنجد زياد كنندة زور و عامل طول عمر است متجاوز از پنج هزار سال است كه انسان بخواص معجزه آساي اين مائدة بهشتي پي برده پهلوانان قديم آن را براي زياد كردن زور ميخورند و امروز هم در بين قهرمانان تركيه مورد توجه است و داراي ارزش زيادي است هنديها بيش از ساير اقوام براي اين گياه خاصيت و اثرات معجزه آسا قائلند و آنرا زياد كنندة قدرت و عامل طول عمر ميشناسند و روي اين اصل آنرا در تشريفات مذهبي زياد ميخورند روغن كنجد دير فاسد ميشود شيره كوبيده آن و گياهان ديگر را جهت رفع سوزش معده مفيد ميدانستند و معتقد بودند ترشي معده را كم ميكند و سودا را از بين ميبرد جوشانده آن را با نخود بازكننده حيض ميدانند و ميگويند مقوي باء است آب برگ كنجد براي تقويت مو و بلند شدن آن تأثير نيكو دارد و براي اين كار بايستي آب آنرا با كوبيدن يا فشار گرفت و به سر ماليد. مخلوط كردن برگ كنجد با حنا جهت مشكي كردن مو نيز نتايج نيكو و نيز جوشانده برگ آن براي درازي و مشكي شدن مو نافع است روغن كنجد براي جلاي مو بسيار نافع است و بهترين روغنها است دهاتيهائيكه كنجد ميخورند عمر زيادتري ميكنند و تا هشتاد سالگي تقريبا جوان هستند براي اولين بار چند دانشمند فرانسوي در تركيه بخواص معجزه آساي اين گياه پي برده و مصرف آن را در اروپا معمول نمودند و امروزه غذاهاي اختصاصي از آن ميسازند و ميفروشند و اكنون تركيبي از آن كه به نام تامينا معروف ميباشد در فرانسه معمول است. تامينا لغتي است تركي به معني كنجد و تركيبي از آن است در سال 1924 يك دانشمند آمريگائي كه در هند بخواص معجزه آساي اين گياه پي برده كه اين گياه داراي مواد سفيدهاي و چربي است و از همه مهمتر اينكه مواد سفيدهاي است و براي كساني كه نميخواهند گوشت بخورند خوردن آن تقريبا واجب است وميتوان آن را گوشت گياهي ناميد لسيتبن اين گياه حتي از باقلاي هندي بيشتر است لسيتبن يك چربي فسفرداري است كه وجود آن براي نسوج اعصاب نهايت لزوم را دارد و مغز و غدد بدن انسان احتياج زيادي به آن دارد و همچنين تقويت قوه حافظه بشر احتياج زيادي به اين ماده دارد تقريبا 28 درصد مغز از لسيتبن ساخته شده و مغز انسان بيشتر از ساير حيوانات از اين ماده دارد و سر موفقيت و پيشرفت بشر در عالم تمدن مرهون همين لسيتبن است كه در گوشت و زرده تخم مرغ و گياهان مانند باقلا چيني- ماش- قره ماش خرفه و كنجد وجود دارد در امتحانات تشريحي ثابت شده كه بيماران فكري در اعصابشان مقدار لسيتبن پائين آمده است و در نتيجه خوردن اكسير لسيتبن به سرعت معالجه ميشوند غدد تناسلي نيز كه با مغز و اعصاب زياد مربوطند احتياج زيادي به اكسير لسيتبن دارند و با اين ماده است كه ميتوانند هورمون جواني را بسازند كنجد معدن مواد معدندي قابل جذب است و داراي منيزيم- كلسيم- آهن- سيليس- آلومينيم- برم- مس- نيكل و سديم و چندين فلز و شبه فلز ديگر است كنجد بيشتر در نتيجه داشتن ويتامينهاي زيادي آن است مخصوصا ويتامينهاي (ب B و ف F) كه فراوان دارد غذائي كه بر هر داروئي ترجيح دارد كنجد است كه تقريبا بيشتر مواد مورد نياز ساختمان بدن را دارد لذا يك غداي قديمي و پر ارزش انسان متمدن است داراي خواص گوشت است ولي ضرر گوشت را ندارد قوت جواني- تعادل زندگاني و صحت را به انسان ميبخشد. كنجد براي مرد- زن- بزرگ و كوچك براي ادامة حيات و طول عمر مفيد است اثر آن در تعويض سلولهاي كهنه بدن بسيار سريع است و در تسهيل تفكر عمل آن قابل تحسين است و در رفع آلامي مانند سرطان- سل- كم خوني كم نظير است و از نان واجبتر است.[7]
حرف «آ»
آويشن:
اين گياه بسيار مفيد است، گلهاي آويشن كوهي مقوي معده، خلط آور، ضد درد و تشنج و رفع كننده نفخ شكم ميباشد.
جوشاندة اين گياه در درمان پيچش رود مو اسهال مؤثر است، و همچنين تصفيه كننده خوبي در درمان بيخوابي و امراض جهاز هاضمه است.
اگر 5 تا 10 گرم آويشن را در يك ليتر آبجوش دم كرده و با كمي عسل به بيماران مبتلا به تنگي نفس و كليه و مثانه و درد مفاصل و سياتيك و خونريزيهاي رحم و ترشحات غيرطبيعي زنان بدهيد در دفع بيماري آنها مؤثر واقع خواهد شد.
و براي جلوگيري از ريزش مو از آويشن دم كرده استفاده ميكنند.
آووكادو:
گياهي است داراي ويتامين آ و ب و ث، سديم، هيداراتهاي كربن، 20 درصد مواد چرب، كلسيم، فسفر، پتاسيم، كه در تقويت معده، ضد اسهال، التيام بخش، مفيد است. از ميوه، برگ، روغن، تخم آن مواد دارويي ميگيرند.
اين گياه به شكل به مانند در ابعاد گلابي است، رنگ خارجي آن قهوهاي مايل به سبز است. در مركز آن دانه مدور با دو لپه، قرار دارد.
گياه نامبرده در برزيل و قسمت گرم آمريكا و غرب هندوستان و در برخي مناطق ديگر دنيا كاشته ميشود.
آقطي:
نام ديگر اين گياه حماض، ترشه ميباشد، و داراي عطر خوبي است كه در ارديبهشت گلهاي آن سفيد ميشود، دم كرده آن بسيار مفيد است، و براي رفع سرفه و تصفيه خون مؤثر است.
براي درمان رماتيسم از جوشانده گلهاي خشك آن استفاده ميشود. و كمپرس آن براي معالجه جوش، كورك، ورم و خارش پوست خوب است.
ميوه آن ادرارآور است، و مسكن و التيام دهنده است.
شيره ميوه براي درد اعصاب مفيد است.
پوست آن هم براي درمان روماتيسم و بيماريهاي جلدي بكار ميرود.
حرف «الف»
اسفناج:
اسفناج براي درمان ضعف تجويز ميشود و ترشحات معده را آسان مينمايد و خوردن عصارهي اسفناج خام نه تنها معده و روده را پاك و ضد عفوني ميكند بلكه بدترين سوء هضم را نيز در عرض چند روز معده بكلي برطرف ميسازد.
اسفناج داراي ويتامين آ و ب1 و ب2 و ويتامين ث2، پپ و كلسيم و فسفر پروتئين و چربي و قند و آهن و آهك و يد و بسياري املاح ديگر است.
و به علت داشتن كلروفيل زياد بوي بد دهان را برطرف كرده، كم خوني را معالجه ميكند، و سريع الهضم و براي جميع امراض سينه و تبهاي حاره مفيد است. التهاب و رفع عطش ميكند و انرژي بدن را زياد ميكند.
و بايد توجه داشت كه براي بيماران مبتلا به سنگ كيسه صفراء و ورم مفاصل ضرر دارد چون داراي اكسالات است.
دمكرده تخم اسفناج به مقدار پنج تا ده گرم براي يك فنجان آب و داروي ملين و مفيدي است كه در معالجه يبوست معجزه ميكند.
ارزن:
ارزن يكي از غلاتي است كه از لحاظ ويتامين آ بسيار سرشار است نشاسته ارزن از گندم كمتر است، در حالي كه مواد چرب و از ته آن بيشتر است.
و شباهت خاصي با ذرت دارد و از هر حيث تقريبا يكسان هستند اين دو غله غذاي اصلي ساكنين مناطق گرمسيري ميباشد.
از ارزن نيز مانند گندم يا ذرت آرد تهيه كرده براي پخت نان، نان و شيريني و غيره مورد استفاده قرار ميگيرد. درمان كننده سينه، تببر، تصفيه كننده خون است و همچنين نفخ شكم و دل پيچه را از بين ميبرد. اين گياه بيشتر در غذاي پرندگان استفاده ميشود.
اسفنج:
تازه اين گياه را با سركه تر كرده بر جراحات تازه ميگذارند و التيام مييابد، و اين گياه داراي ويتامينهاي آ، ب، ب2، ث، و داراي املاح كلسيم، سديم، پتاسيم، يد، مس، و منيزيم است.
و اسفنج جلو سرطان را ميگيرد و محرك كليه ميباشد. و ضماد آن جهت ورمها و گزيدن زنبور و باز كردن دمل نافع است، لثه را سفت ميكند و از تباهي و فساد دندان جلوگيري ميكند.
اسفند (اسپند):
اين گياه داراي هارمالين، مارمالول و هارمين است از نظر طبي براي رفع و زوز گوش و سنگيني گوش فايده دارد. اسپند ضد كرم و خواب آورد است.
اگر چند قطره جوشانده آن را در چشمي كه قرمز و ملتهب است بچكاند التهاب برطرف ميشود.
پيغمبر اكرم (ص) فرمود: «هر كس چهل روز يك مثقال اسپند را بنوشد حكمت در دل او روشن ميگردد و از هفتاد مرض نجات ميدهد كه كمترين جذام است.»[8]
اوكاليپتوس:
ضدعفوني كننده بسيار قوي است و وجود آن در خانهها به منزله وجود يك دستگاه تهويه كننده هواست، زيرا اوكاليپتوس مگس و پشه را دفع ميكند و فضا را معطر ميسازند.
به اين گياه هر چقدر آب بدهند آب ميخورد، از اين رو در استراليا در بياباني كه آب پيدا نكنند ريشه آن را قطع ميكنند و از آن آب ميخورند و همچنين وسيله درمان در بيماريهاي تيفوئيد و مالارياست.
از برگ آن در عفونتهاي برونشيتها و در معالجعه نزلههاي مثانه و رحم و براي سوزاك بكار ميرود و همچنين تببر، اشتها آور، هضم كننده و داروي ديابت ميباشد. روغن اوكاليپتوس مخلوط به مقدار مساوي روغن زيتون مرهم بسيار خوبي است براي درمان رماتيسم و براي درمان سرماخوردگيها، آنفولانزا مفيد است.
اكليل الجبل:
اكليل كوهي مقوي، محرك، مصلح معده و قاعدهآور است و براي درمان ضعف اعصاب، ميگرن، استسقاء يرقان، ورم كليتين و طپش قلب مفيد است. گلهاي اكليل الجبل داراي خواص تشنج مرحم سينه، قبض كننده و ضدعفوني كننده است و بوي ادرار را از بين ميبرد و مجاري ادرار را ضدعفوني ميكند و در اسهال خوني و ورم روده و براي روماتيسم نيز مصرف ميشود. و دم كرده برگ و گل آن نيز براي نفخ معده و سياه سرفه، ترشحات كيسه صفراء امراض جلدي و مخلوط آن به روغن زيتون براي گرفتگي عضلات و كمپرس آن براي درد مفاصل خوب است.
اسفرزه:
رنگ اين گياه سفيد و سياه ميباشد كه سفيد آن بهتر است.
اين دارو هم براي بيماريهاي يبوست، ذات الجنب، دفع خشونت سينه، بيماري كليه و مثانه و نارسايي كبد مفيد است و هم براي درمان بيماري زخم معده مفيد است.
ضماد اين گيا دمل را باز ميكند.
حرف «ب»
بابا آدم:
اين گياه را در فرانسه به نام گياه كچلي و گياه ساس گويند، زيرا جوشانده اين گياه را براي معالجه كچلي به كار ميرود. و اگر آن را زير رختخواب بريزند ساسها را جلب ميكند و آنها را ميكشد.
دم كرده ريشه اين گياه براي بيماريهاي گلو، احتباس بول، سنگ كليه، سرخك، ديابت و خارش، جوشهاي صورت، واريس، خنازير مفيد و درمان بخش است.
و جوشانده اين گياه هم در جلوگيري از ريزش موي سر خوب است.
ريشه برگ بابا آدم همچنين تصفيه كننده خون، عرق آور، و روماتيسم و نقرس و امراض جلدي مفيد است.
1- آيتالله مصطفي نوراني: گياه درماني، صفحه 28.
2- آيتالله مصطفي نوراني: گياه درماني، ص 28.
1- آيتالله مصطفي نوراني: گياه درماني، ص 29.
2- رضا كريمي: جوان بمانيد، ص 54.
3- رضا كريمي، جوان بمانيد، ص 82.
1- منصور صابري، كتاب اصول تغذيه و رژيم درماني، ص 451.
1- اسمعيل اژدري: طبيب خانواده، ص 50.
1- بحار، ج 66، ص 235.
مبلغ قابل پرداخت 68,800 تومان