فهرست مطالب

عنوان صفحه

 

فصل اول:آشنایی با مکان کارآموزی

مقدمه. 2

معرفي مکان کارآموزی.. 2

استاندارد چیست ؟. 2

علامت استاندارد ايران. 4

ايزو. 4

مصرف‌کنندگان و استاندارد. 5

مديريت آزمايشگاه كنترل مواد غذايی،آشاميدنی، آرايشی و بهداشتی.. 5

تعاریف وظایف و مسئولیتها6

وظايف استاندارد. 6

آشنایی با استانداردهای صنایع غذایی.. 8

انواع استانداردهای ایزو. 8

۱) استاندارد ISO ۹۰۰۰. 8

۲) استاندارد ISO ۱۴۰۰۰. 9

۳) استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱. 10

۴) استاندارد ISO ۲۲۰۰۰. 11

۵) استاندارد ISO /IEC ۱۷۰۲۰. 11

۶) استاندارد ISO /IEC ۱۷۰۲۵. 11

۷) استاندارد ISO/TS ۱۶۹۴۹. 12

۸) استاندارد HACCP.. 12

۹) استاندارد IMS و HSE.. 13

تعريف استاندارد. 14

اهداف استاندارد. 14

اصول استاندارد. 14

فوايد استاندارد كردن. 14

الف

سطح استاندارد. 15

سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران 18

وظايف و تكاليف قانوني سازمان. 18

اركــان سازمان 18

 

فصل دوم:کنترل کیفیت و بررسی

استاندارد مواد غذایی.. 21

شیمی مواد غذایی.. 22

بررسی گروههای مهم غذایی.. 22

برخی از فلزات موجود در مواد غذایی.. 26

افزودنیهای مواد غذایی.. 27

آزمايشگاه مواد غذايي و آشاميدني.. 29

شرح آزمایشگاه و بخشهای موجود در آزمایشگاه غذا29

اندازه گیری چربی شیر. 32

روش های اندازه گیری پروتئین ها 34

انتخاب روغن و پایداری آن. 35

نمک در شامپو.36

سوهان. 37

نگهداری سس مایونز در یخچال 39

سس‏هاي سالاد. 39

عسل.. 41

راهنمای خرید دستمال کاغذی 43

پوشک.... 46

وسایل آزمایشگاه. 49

ترازوی دیجیتال.داراي دقت يكهزارم گرم. 57

دستگاه اون. 57

PHمتر. 58

دسیکاتور، خشکانه Desicator. 58

ب

فصل سوم: آزمایشات

1- اندازه گيري اسيديته روغن.. 60

2- اندازه گيري پرواکسايد روغن.. 61

3- اندازه گيري تيتانيوم دي اکسيد در مواد آرايشي و بهداشتي.. 62

4- استخراج روغن مواد غذايي.. 64

5- تعيين کلوفعال در مايعات سفيد کننده. 65

6- آزمون اندازه گيري پروتئين در مواد آرايشي و مواد غذايي.. 66

7- آزمون اندازه گيري رنگ.... 69

8- آزمون اندازه گيري قند در مواد غذايي.. 71

9- آزمون اندازه گيري قند در مواد غذايي.. 71

10- اندازه گيري اسکوربيک اسيد در مواد آرايشي.. 75

11- اندازه گيري گلوکز موجود در عسل.. 76

12- آزمون اندازه گيري نمک در مواد بهداشتي.. 77

13- آزمون اندازه گيري ماده فعال آنيوني در مواد بهداشتي.. 78

14– آزمون هاي سلولزي.. 80

15– آزمون اندازه گيري رطوبت در مواد سلولزي 81

16– آزمون اندازه گيري جذب رطوبت در مواد سلولزي.. 81

17- آزمون اندازه گيري ظرفيت نگهداري پوشک.... 84

18- آزمون اندازه گيري درصد رطوبت پوشک.... 85

19- آزمون پايداري حرارتي مواد. 85

20- آزمون تعيين مقدار اسيديته در شير. 85

 

 

مقدمه

امروزه نقش و اهميت بهداشت مواد غذايي و آرايشي بهداشتي در حفظ سلامت انسان و جلوگيري از بيماريها بر همگان روشن است. عواملي که در سالهاي گذشته انسانهاي بسياري را دچار بيماري هاي خطرناک و کشنده مي کرد و شيوع آنها موجب مرگ و مير تعداد زيادي از مردم جوامع گوناگون مي شد.

امروزه با ابداع روش هاي صحيح بهداشتي بطور کلي منسوخ و يا به ميزان بسيار قابل توجهي کاهش يافته است ولي هنوز نکات بسيار مهم و دور از ذهن مانده در پيش روي انسان قرار دارد. از اين رو ما برآنيم تا با تکنولوژي مدرن درصدد افزايش بهبود کيفيت و تعريف استانداردهاي مدون در خصوص مواد غذايي و آرايشي- بهداشتي باشيم.

معرفي مکان کارآموزی:

آزمايشگاه آريا آزما در سال 1386 به عنوان آزمايشگاه همکار کنترل کيفيت مواد غذايي و آرايشي- بهداشتي معاونت غذا و دارو و موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران با دريافت گواهينامه ISO-IEC-17025 ، به عنوان اولين آزمايشگاه ملي شروع به فعاليت نمود.

اين آزمايشگاه با به کارگيري فن آوريها و پيشرفته ترين تجهيزات آزمايشگاهي توسط کارشناسان متخصص و مجرب در جهت کنترل کيفيت مواد غذايي، آرايشي- بهداشتي و هم چنين کنترل بهداشت محيط مراکز عرضه مواد غذايي، توانسته گامي موثر در جهت رعايت موازين اصول بهداشتي و حذف آلودگي بردارد. آزمايشگاه آريا آزما شامل بخش هاي ميکروبي، شيمي، سلولزي، کنترل بهداشت محيط و بخش توسعه و تحقيق مي‌باشد.

استاندارد چیست ؟

استاندارد یعنی نظم و قانون . هر كاری كه طبق اصول منظم و مرتب انجام شده باشد می گویند طبق استاندارد است و مهر استاندارد دریافت می كند.

مثلا وقتی یك خوراكی را می خرید و علامت استاندارد دارد یعنی اینكه این خوراكی آزمایش شده است و چیز خطرناك یا آلوده ای در آن وجود ندارد و شما می توانید با خیال راحت آن را بخوری.

استاندارد فقط مربوط به مواد غدایی نیست و همه كالاها باید استاندارد باشند . مثلا اگر كپسول گازی استاندارد نباشد ممكن است منفجر شود و حادثه بیافریند .

در مورد هر كالایی، سازنده یا تولید كننده آن باید یكسری مشخصات را رعایت كند كه بعد مورد آزمایش قرار می گیرد تا كارآیی آن مشخص شود.

مثلا در مورد اجاق گاز ، حتما باید كلیدهای روی چراغ گاز هنگامی بچرخد كه كمی آنرا به داخل فشار دهیم . اینكار، احتمال اینكه كلیدها توسط بچه ها چرخانده شود و سبب نشت گاز و حادثه شود، كاهش می‌دهد.

در ایران موسسه ای بنام استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران وجود دارد . این موسسه روش هایی را تعیین می‌كند و به تولید كنندگان می گوید كه كالاهای خود را مطابق این روش ها بسازند .

به این دستورالعمل ها استانداردهای ملی گفته می شودالبته سازمانهایی هم در سطح جهانی وجود دارد كه مهمترین آنها سازمان بین المللی استاندارد است و كشور ما نیز عضو این سازمان است .

گواهینامه ایزو۹۰۰۰ یك گواهینامه بین المللی است كه نشان می دهد كه دارنده آن تلاش می كند تا كیفیت كالا یا خدمات خود را بهتر كند. و اگر شركتی جهت بهتر كردن كیفیت محصولاتش قدمی برندارد ، گواهینامه ایزو۹۰۰۰ را از آن شركت پس می گیرند

استاندارد باعث می شود كه ما با خیال راحت، كالای مورد نیاز خود را بخریم و بدانیم كه خطری ما را تهدید نمی كند . اگر استاندارد نباشد ، زندگی بسیار پر خطر و حادثه آفرین خواهد شد.

اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و كاهش قیمتها می شود.

 

مواردی كه شامل استاندارد می شوند به گروههای زیر تقسیم می شوند:

۱ مواد غذایی ، بهداشتی و دارویی

۲ شیمیائی و سلولزی

۳ فلز و ریخته گری

۴ ماشین آلات و تجهیزات

۵ مواد معدنی غیرفلزی ، مثل نمك

۶ ارتباطات ، الكترونیكی و الكتریكی

۷ وسایل نقلیه موتوری

۸ بافندگی و چرم و پوشاك

۹ سرویسهای مهندسی

شايد زياد شنيده‌ايد که کالايي استاندارد و مورد تاييد است. وقتي مي‌گويند کالايي استاندارد است يعني طبق نظم و اصول خاصي تهيه شده است. در اين شرايط آن کالا را استاندارد مي‌گويند و مهر استاندارد روي آن کالا زده مي‌شود. فکر کنيد به طور مثال يک قوطي خيارشور خريده‌ايد. اگر روي قوطي علامت استاندارد وجود دارد به اين معني است که اين ماده غذايي آزمايش شده است و مواد خطرناک و يا آلود‌ه‌اي در آن وجود نداشته است بنابراين مصرف‌کننده مي‌تواند با خيال آسوده از اين ماده غذايي استفاده کند. در ايران موسسه‌اي به نام موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي، مسووليت قانوني تهيه استانداردهاي ملي را برعهده دارد. طبق تعريف اين موسسه، استاندارد چنين تعريف شده است: «تعيين و تدوين ويژگي‌هاي لازم در توليد يک فرآورده و انجام يک خدمت با تبادل نظر و توافق جمعي صاحبان حق و نفع با روش‌هاي مشخص شده.»

استاندارد براي کدام کالا

شايد دوست داشته باشيد بدانيد چه کالاهايي بايد استاندارد باشند و علامت آن را دريافت کرده باشند. کالاهايي که به‌وسيله توليدکنندگان توليد شده و در اين فهرست قرار دارند، بايد حتما علامت استاندارد را از موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران دريافت کرده باشند تا مصرف‌کنندگان بتوانند با خيال آسوده اين محصولات را خريداري و استفاده کنند. به‌طور کلي مي‌توان کالاهايي را که شامل استاندارد مي‌شوند، به شاخه‌هاي زير تقسيم کرد: مواد غذايي، بهداشتي، دارويي؛ مواد شيميايي و سلولزي؛ مواد فلزي و ريخته‌گري؛ ماشين‌آلات و تجهيزات؛ مواد معدني غيرفلزي مانند نمک؛ وسايل ارتباطي، الکترونيکي و الکتريکي؛ وسيله نقليه موتوري مانند خودرو؛ وسايل بافندگي و چرم و پوشاک و سرويس‌هاي مهندسي.

علامت استاندارد ايران

حتما علامت استاندارد ايران را روي کالا مشاهده کرده‌ايد. اين علامت به شکل يک حرف S انگليسي است که در آن نام ايران نوشته شده است. اگر يک واحد توليدکننده کالا، پروانه توليدکننده کالا را دريافت کرده باشد، مي‌تواند اين علامت را روي کالاي خود نصب کند. اگر روي کالايي، علامت استاندارد ايران نصب شده باشد، نشان مي‌دهد که توليدکننده و يا عرضه‌کننده آن کالا، به ضوابط و قوانين و استمرار انطباق مشخصات کالا با استانداردهاي علمي پايبند است. حرف S در علامت استاندارد ايران نشانه SAFETY (ايمني) و علامت اختصاري STANDARD (استاندارد) است.

ايزو

ايزونام يک سازمان بين‌المللي است که از کلمه‌اي يوناني به معني «مساوي» گرفته شده است. سازمان جهاني استاندارد، سال‌ها پيش از اين يعني در سال 1948 در ژنو تشکيل شده است و در حال حاضر بيش از 156 کشور عضو اين سازمان هستند. ايران نيز يکي از همين کشورها است. ISO (ايزو) در حقيقت علامت اختصاري سازمان بين‌المللي استاندارد جهاني است و امروزه در هر کشوري و هر زباني اين سازمان را با اين نام مي‌شناسند. شايد بخواهيد بدانيد که کار اين سازمان چيست. اين سازمان استانداردهاي بين‌المللي را تدوين مي‌کند. اين سازمان، سازماني غيردولتي است که مستقل از سازمان ملل فعاليت مي‌کند و اعضاي آن نمايندگان دولت‌ها نيستند بلکه اعضاي سازمان‌ها و موسسات استاندارد ملي هستند. درصد ويژه‌اي از استاندارد‌هاي اين سازمان که بيشتر آنها در رابطه با بهداشت، ايمني و محيط زيست هستند، در برخي از کشورها به عنوان بخشي از مقررات استفاده مي‌شوند ولي فراموش نکنيد که اين سازمان هيچ‌گونه قدرتي در رابطه با اجرا و پياد‌ه‌کردن اين استاندارد‌ها ندارد.

ايزو 9000 اولين استاندارد تعيين شده اين سازمان در سال 1987 است. اين استاندارد بر کنترل فرآيند توليد تاکيد و توجه دارد. اين سازمان در زمينه صدور گواهي‌نامه فعاليت ندارد. سازماني را که از اين علامت استفاده کرده، تاييد نمي‌کند و يا آن سازمان نماينده مجاز سازمان ISO به شمار نمي‌آيد. همچنين نظارت بر اجراي استاندارد مطابق شرايط تعيين شده در حيطه وظايف سازمان ISO نيست.

مصرف‌کنندگان و استاندارد

شما به عنوان يک مصر‌ف‌کننده بايد توقع داشته باشيد تا در قبال پرداخت هزينه، کالايي استاندارد شده را دريافت مي‌کنيد. در حقيقت اين يکي از حقوق اصلي و اوليه مصرف‌کنندگان در سراسر دنيا است. در دنياي کنوني، هزاران کالاي گوناگون خانواده‌ها را احاطه کرده‌اند که برخي از آنها به طور مستقيم با سلامت افراد ارتباط دارند. بنابراين استاندارد به عنوان ضمانتي براي حفظ و ارتقاي کيفيت محصولات لازم است. کالاهاي داراي علامت استاندارد ضامن سلامت و امنيت جامعه است. استاندارد مي‌کوشد اين اطمينان را به شما بدهد که آنچه به کار مي‌گيريد و آنچه مصرف مي‌کنيد، سالم است.

مديريت آزمايشگاه كنترل مواد غذايی،آشاميدنی، آرايشی و بهداشتی

خلاصه شرح وظايف اداره آزمايشگاه كنترل مواد غذايی، آشاميدنی،آرايشی و بهداشتی دانشگاه مهمترين وظيفه اداره آزمايشگاه، كنترل كيفی و انجام آزمايشهای شيميايی، فيزيكی، ميكروبی و ارگانولپتيكی بر روی كليه نمونه‌های مواد غذايی، آشاميدنی ، آرايشی و بهداشتی كه از ادارات نظارت و شبكه های بهداشتی دانشگاه و مراجع قانونی نظير قوه قضائيه ارائه می‌گردد، طبق استانداردهای ملی و پروانه‌های ساخت برگه‌های آناليز و رفرانس های بين الملی نظير كدكس، می‌باشد.همچنين بازديد علمی و فنی از آزمايشگاههای كنترل واحدها و كارخانجات توليدی مواد غذايی، آشاميدنی، آرايشی و بهداشتی به منظور ارتقای كيفی، تاييد و صدور پروانه‌های بهداشتی درخواستی (بهره برداری و ساخت) و نيز بررسی ميزان فعاليت و روش های كاری آزمايشگاه‌ها از جمله وظايف اداره آزمايشگاه كنترل می‌باشد.علاوه بر اين آموزش مسؤولين فنی كارخانجات ، شركت در جلسات و كارگاههای آموزشی و تصميم گيری‌های كلی، مشاركت در اجرای طرح ها و پروژه‌های علمی و تحقيقاتی بخشی و فرا بخشی ، تهيه و يا اصلاح روشهای كاری استاندارد آزمايشگاهی و دستگاهی (SOP)، نظارت بر عملكرد آزمايشگاههای همكار غيردولتی در سطح حوزه نظارت دانشگاه، ارائه مقالات علمی و عقد قرارداد با كارخانجات و كارگاههای توليدی و نيز ساير ارگان‌ها جهت انجام برخی آزمايش‌های تخصصی، قسمتی ديگر از وظايف اداره آزمايشگاه كنترل معاونت غذا و داروی دانشگاه می‌باشد.

شرح وظایف

انجام آزمایشات مربوط به تاييد صلاحیت و کنترل مواد اوليه و محصولات نهايي کارخانجات مواد غذايي بهداشتی وآشامیدنی مطابق با آخرین استانداردهای موجود و اظهار نظر کارشناسی در مورد قابلیت مصرف آنها

بررسی و اظهار نظر بر روي مواد اوليه و محصولات غذايي بهداشتی و آشامیدنی وارداتي از طریق گمرکات مطابق با برگهای آنالیز مربوطه

همکاری با کارخانجات مواد غذايي، بهداشتی و آشامیدنی براي انجام آزمایشات تخصّصی

آموزش کارآموزان و مسئولین فنی آزمایشگاههای کارخانجات توليدي و ارزیابی توانايي علمی و عملی آنان در کنترل کیفیت فرآورده های غذايي , آرايشي و بهداشتی

مشارکت در تهیه و تدوین استانداردها در کمیته های مربوطه

شرکت در پروژه های تحقیقاتی و آموزشی با هماهنگی معاونت غذا و دارو

تحقیق در مورد روشهای جدید کنترل کیفیت فراورده های غذايي , آرايشي و بهداشتی و به روز کردن اطلاعات علمی موجود در آزمایشگاه

بررسی صلاحیت آزمایشگاهی مواد غذايي , بهداشتی و آشامیدنی آزمایشگاههای همکار

تعاریف وظایف و مسئولیتها

وظايف استاندارد

1- تدوين استاندارد:

طبق قانون، مؤسسه استاندارد تنها مرجعي است كه مي تواند استاندارد رسمي فرآورده ها را به استثناء مواد دارويي تعيين و آيين كار را تدوين نمايد. بدين ترتيب يكي از اساسي ترين وظايف مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تدوين استانداردهاي ملي است.

اصولي كه در هنگام تدوين استاندارد مورد توجه قرلر مي گيرند عبارتند از:

- استاندارد بر پايه روشهاي علمي و تجربه استوار باشد.

- با واقعيتهاي جامعه مطابقت داشته باشد.

- تقليد كوركورانه و ترجمه مطلق از مدارك خاصي نبوده بلكه شرايط اقتصادي، اقليمي و صنعتي كشور در آن منظور گردد.

- قابل استفاده و اجرا در واحدهاي توليدي مي باشد.

2- نظارت بر اجراي استاندارد:

الف- استاندارد اجباري: طبق قانون مؤسسه مي تواند با تصويب شوراي عالي استاندارد اجراي استاندارد و آيين هاي كار را كه از نظر ايمني و يا حفظ سلامتي عمومي ضروري باشد اجباري نمايد. در اين صورت اعمال هر گونه نظارت مستمر در اجراي صحيح استاندارد از وظايف مؤسسه است. اين نظارتها شامل نمونه برداري، آزمايش، ارشاد و راهنمايي فني واحدهاي توليدي و واردكننندگان و بالاخره توقيف كالاهاي خارج از استاندارد و تعقيب توليدكنندگان مختلف از طريق مراجع قانوني است.

ب- استاندارد تشويقي: در مواردي كه توليدكنندگان خود به اهميت و قوائد اجراي استاندارد پي مي برند و آن را ضابطه اصلي توليد كالاي خود قرار مي دهند مؤسسه با اعمال نظارت بر چنين واحدهايي و كنترل مستمر كيفيت فرآورده آنان اجازه مي دهد از علامت استاندارد ايران بر روي محصولاتخود استفاده نمايند. در اين حالت مؤسسه به منظور تشويق اين قبيل توليدكنندگان هرگونه حمايت و اقدامات لازم را در مورد آنان به عمل مي آورد.

3- تحقيقات صنعتي:

اصولا مؤسسه براي انجام قسمت اول وظيفه خود يعني تدوين استاندارد به انجام تحقيقات و بررسي در زمينه هاي مختلف نياز دارد تا استانداردها و روشهاي آزموني كه تدوين مي كند كاملا مبتني بر واقعيات و اصول علمي و قابل قبول باشد، همچنين تحقيقات كاربردي در جهت رفع نياز مواد اوليه داخلي بجاي مواد اوليه وارداتي در حدود امكانات انجام مي دهد.

4- ساير وظايف:

- آزمايش مصنوعات فلزات گرانبها و تعيين عيار و علامتگذاري آنها

- كاليبراسيون وسايل سنجش

- ايجاد انگيزه و ترغيب توليدكنندگان كشور به استفاده از علامت استاندارد.

- جمع آوري مدارك و اطلاعات لازم از كليه منابع و ماخذ معتبر علمي داخلي و خارجي در مورد تكنيكهاي صنعت و استاندارد كالاها و فرآورده هاي صنعتي و كشاورزي كشورهاي مختلف.

- انجام آزمايشهاي لازم بر روي فرآوردهها به منظور تعيين مشخصات و انطباق آنها با استانداردهاي مربوطه.

- اشاعه، ترويج و آموزش روشهاي كنترل كيفيت در صنايع و كمك به ايجاد سيستمهاي صحيح كنترل در واحدهاي توليدي براي ارتقاء كيفيت فرآورده ها.

- بازرسي و نمونه برداري و آزمايش فرآوردههاي توليدي و صادراتي كشور به منظور انطباق مشخصات آنها با استانداردهاي رسمي و صدور گواهينامه لازم.

- آزمايش كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري به منظور جلوگيري از ورود كالاهاي خارج از استاندارد.

- تكثير و توزيع اطلاعات علمي و فني و جزوات استاندارد بين مراكز علمي و آموزشي، سازمانهاي دولتي و خصوصي و واحدهاي صنعتي بر حسب مورد.

- آموزش و راهنمايي علمي و فني توليدكنندگان و صادركنندگان در زمينه اجراي استانداردها و آيين هاي كار و همكاري در استفاده از روشهاي جديد توليد به منظور ارتقاء سطح كيفيت فرآورده ها.

آشنایی با استانداردهای صنایع غذایی

ایزو (ISO) مخفف عبارت International Organization for Standardization به مفهوم سازمان بین‌المللی برای استانداردسازی است.

در حال حاضر، این سازمان بین‌الملی متشکل از یک شبکه از مؤسسات استاندارد ملی در ۱۵۷کشور دنیا است، که بر پایه یک مرکز در هر کشور و یک مرکز اصلی در شهر ژنو - سوئیس- فعالیت می‌کند که وظیفه هماهنگی مراکز مختلف را برعهده دارد.

امروزه رعایت استانداردهای ایزو در تولید و عرضه محصولات و خدمات از چنان اهمیتی برخوردار است که در عرصه تجارت جهانی، استاندارد‌های ایزو شرط اولیه در داد و ستدهای بین‌المللی قرار گرفته است.

انواع استانداردهای ایزو

۱) استاندارد ISO ۹۰۰۰

در سال ۱۹۸۷ کمیته‌ فنی ۱۷۶ سازمان بین المللی استاندارد (ISO/TC۱۷۶) سری استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری استاندارد به وجود آوردن الگوئی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت.

سری استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ در سال ۱۹۹۴ و ۲۰۰۰ با نگرش فرآیندگرا و نهادینه نمودن بهبود مستمر در سیستم مدیریت کیفیت سازمان از طریق اصلاح فرآیندها، مورد ویرایش قرارگرفت.

در واقع استاندارد ایزو ۹۰۰۰ به یک محصول خاص داده نمی‌شود، بلکه فرآیند تولید کالا یا خدمات را در یک واحد تجاری مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

▪ مزایای بکارگیری استاندارد ایزو ۹۰۰۰

ـ بررسی مجدد فعالیت های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع کاستی‌ها

ـ شفافیت فرآیندها و شاخص ها در سازمان

ـ جلوگیری از دوباره کاری ها به واسطه تعریف فعالیتهای برنامه ریزی شده و سیستماتیک

ـ کاهش هزینه ها

ـ ایجاد اطمینان و اعتماد در درون سازمان

ـ ایجاد اطمینان و اعتماد درون سازمان (مشتری)

ـ افزایش توان رقابت در عرصه بین الملل

ـ دامنه کاربرد: این استاندارد در کلیه سازمانهای تولیدی، خدماتی و پژوهشی و آموزشی و غیر کاربرد دارد.

۲) استاندارد ISO ۱۴۰۰۰

استانداردهای خانواده ISO ۱۴۰۰۰ شامل استانداردهای بین الملی در رابطه با سیستم‌های زیست محیطی است. این استانداردها در سال ۱۹۹۶ میلادی توسط کمیته فنی ۲۰۷ سازمان ایزو بوجود آمدند.

یک سیستم مدیریت زیست محیطی می‌تواند به عنوان بخشی از سیستم‌های جامع مدیریت به حساب آید.

این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیت‌های طرح‌ریزی، تعریف مسوولیت‌ها، تعیین روش‌ها و فرایند‌ها و همچنین در اختیارگیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست‌محیطی سازمان است.

این استاندارد مساله اصلی فرآیند تولید و به عبارتی پشت پرده عرضه یک کالا است، نه خود کالا.

در واقع این گواهینامه به واحدی اعطا می‌شود که در درازمدت برنامه‌های عملی برای کمک به پاکیزه ماندن محیط‌زیست داشته باشد و آنها را به درستی اجرا کند.

▪ مزایای بکارگیری استاندارد ایزو ۱۴۰۰۰

ـ ایجاد سیستمهای مدیریت زیست محیطی که منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می شود.

ـ به حداقل رسانیدن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارت بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط زیست در سازمان‌ها

ـ جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی

ـ افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوط به محیط زیست

ـ استفاده بهینه از منابع طبیعی

ـ تسهیل تجارت بین الملل

ـ ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای سازمان

ـ دامنه کاربرد: این استاندارد برای کلیه صنایع و سازمان‌های مختلف تولیدی و خدماتی کاربرد دارد.

۳) استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱

سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی (Occupational Health & Safety Assessment Series) استانداردی قابل امتیازبندی و اخذ گواهینامه است.

در سال ۱۹۹۸ کمیته‌ای متشکل از موسسه استاندارد بریتانیا، شرکتهای اصلی گواهی دهنده انگلستان و سایر سازمانهای بین‌المللی استاندارد تشکیل شد که هدف آن تهیه و تدوین استانداردی واحد بود.

OHSAS ۱۸۰۰۱ در پاسخ به نیاز سازمانها به یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، که بوسیله آن بتوانند سیستم مدیریت خود را در زمینه‌های بهداشتی و ایمنی ارزیابی کنند تدوین شده است.

ساختار استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱ سازگار با استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۱۴۰۰۰ است تا سازمان‌ها بتوانند به راحتی سیستم‌های مدیریت کیفیت، محیط زیست و بهداشت شغلی و ایمنی را با یکدیگر ادغام و سیستم مدیریتی یکپارچه‌ای را ایجاد نمایند.

یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، سازمان را در شناسایی، حذف و یا به حداقل رساندن خطرات مرتبط با بهداشت و ایمنی کارکنان خویش و سایر طرف‌های ذینفع که در معرض آن قرار دارند، یاری می‌کند.

▪ مزایای بکار گیری استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱

ـ تفکری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت و ایمنی شغلی

ـ ساختاری مناسب برای مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی

ـ ایجاد محیط کاری ایمن‌تر و سالم‌تر

ـ افزایش آگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی

ـ کاهش ریسک حوادث، رویدادها و ....

ـ دامنه کاربرد: این استاندارد در کلیه سازمان‌های تولیدی و خدماتی کاربرد دارد.