فهرست مطالب

چکیده. 1

 

فصل اول:تعاریف و کلیات

مقدمه. 3

اهمیت تحقیق... 5

تعریف بورس اوراق بهادار. 5

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران.. 6

چشم انداز و ماموریت... 7

اهداف کلان بورس اوراق بهادار. 7

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری... 7

 

فصل دوم:ادبیات و تحقیق

پیشینه تحقیق... 10

روش تحقیق... 10

فرضیه‌های اصلی.. 11

فرضیه‌های فرعی.. 11

 

فصل سوم:شرح عملیات

محاسبه میانگین بازدهی براساس روش فیلتر. 13

مرحله اول: اطلاعات لازم برای محاسبات روش فیلتر. 13

مرحله دوم: محاسبه نرخ بازدهی ماهانه. 14

مرحله سوم: تعیین فیلترهای انتخابی و درصد کمیسیونهای خرید و فروش‌.... 16

مرحله چهارم: انجام محاسبات مربوط به روش فیلتر. 16

محاسبه بازدهی براساس روش خرید و نگهداری... 18

تشریح برنامه رایانه‌ای طراحی شده. 18

آزمون فرضیه‌ها. 21

الف) آزمون تفاوت بین دو میانگین... 21

ب) آزمون روش زوجی.. 22

آزمون فرضیه دوم.. 23

انجام محاسبات بدون هزینه کمیسیون.. 24

آزمون فرضیه سوم.. 24

نتایج فرضیه فرعی اول.. 25

‌ الف)روش تفاوت میانگین دو نمونه. 25

ب)روش زوجی.. 25

نتایج فرضیه فرعی دوم.. 26

‌ الف)روش تفاوت میانگین دو نمونه. 26

ب)روش زوجی.. 26

نتایج فرضیه فرعی سوم‌.. 27

الف)روش تفاوت میانگین دو نمونه. 27

ب)روش زوجی.. 27

 

فصل چهارم:نتیجه گیری

بحث و نتیجه‌گیری... 29

پیشنهاد تحقیق... 30

منابع و مأخذ.. 31

 

 

 

چکیده

روشهای خرید و فروش در دو روش کلی فیلتر و روش خرید و نگهداری تقسیم‌ گردیده و بر این اساس حالتهای مختلف روش فیلتر نیز جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

در این تحقیق روشهای خرید و فروش سهام با توجه به پارامترهای هزینه کمیسیون‌ معاملات،دوره سرمایه‌گذاری(کوتاه‌مدت و بلندمدت)،فیلترهای انتخابی و نیز بر اساس اطلاعات مالی وقوع یافته کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران‌ برای یک دوره شش ساله(1375-1370)مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج حاصله از تحقیق بیانگر آن است که انتخاب روش فیلتر یا روش خرید و نگهداری برای بهینه‌سازی بازدهی ناشی از سرمایه‌گذاری،وابسته به دوره فعالیت‌ می‌باشد.بر این اساس در دوره‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت روش خرید و نگهداری بر روش فیلتر ارجحیت دارد لیکن در بلندمدت میانگین بازدهی ماهیانه روش فیلتر بیش از میانگین بازدهی ماهیانه روش خرید و نگهداری می‌باشد.دیگر نتایج حاصله از این‌ تحقیق بیانگر تأثیر هزینه کمیسیون معاملات بر انتخاب هر یک از روشهای مورد بررسی‌ می‌باشد و نیز وجود رابطه معکوسی بین افزایش یا کاهش فیلترهای انتخابی با میزان‌ بازدهی حاصل از به‌کارگیری هر فیلتر به اثبات می‌رسد.

 

واژه‌های کلیدی:

بورس اوراق بهادار تهران،قاعده فیلتر،روش خرید و نگهداری.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

تعاریف و کلیات

 

مقدمه

بازار سرمایه در روند توسعه اقتصادی نقش مهم و مؤثری را ایفا می‌نماید و آن تنها مکانی است که می‌تواند زمینه تشکیل سرمایه را ایجاد نموده و با عملکرد مطلوب خود سبب فراهم آوردن منابع مالی مورد نیاز واحدهای تولیدی گردیده و امکانات لازم بر انتقال‌ وجوه پس‌اندازهای مردم را به فرصت‌های سرمایه‌گذاری فراهم آورد.با توجه به شرایط ویژه دوران توسعه اقتصادی کشور،رسیدن به حد مطلوب سهم سرمایه‌گذاری در تولید ناخالص ملی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد.در یک دسته‌بندی ارکان بازار سرمایه‌ به دو بخش اصلی بانکها و بازارهای اوراق بهادار تقسیم می‌شود.

مشکلات مربوط به نحوه‌ عملکرد بانکها در کشور سبب گردیده که توانمندی این بخش از بازار سرمایه با محدودیتهایی مواجه باشد.از آنجائی که منابع بانک‌ها نوعا از محل سپرده‌های کوتاه‌مدت‌ تأمین می‌شود و قریب به 04%از مجموع سهم سپرده‌ها مربوط به سپرده‌های دیداری است‌ (امیر اصلانی)،امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت با مشکل جدی مواجه می‌باشد. علاوه بر این عدم وجود سیستم بانکی غیر دولتی در کشور سبب گردیده تا سیستم بانکی‌ موجود براساس سیاستگذاریهای دولتی و تأثیرپذیری از شرایط سیاسی و اقتصادی عمل‌ نماید و محدودیت عدم تخصیص بهینه منابع را به دنبال داشته باشد.

با توجه به ویژگیهای‌ ساختار بازار سرمایه در کشور،بازار سرمایه ایران از لحاظ شناسایی قانونی و رسمی منحصر به بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.بورس اوراق بهادار تهران با هدف بسیج و تجهیز پس‌اندازهای خصوصی به سوی تولید و جلب مشارکت عمومی به سرمایه‌گذاری در شرکتهای تولیدی،صنعتی و بازرگانی ایجاد شده و در حال حاضر به صورت رکن اصلی‌ بازار سرمایه در اقتصاد ایران به ایفای نقش می‌پردازد.اگرچه در اکثر بورسهای دنیا اوراق‌ بهادار متنوعی برای سرمایه‌گذاری عرضه می‌گردد لیکن در شرایط کنونی در بورس اوراق‌ بهادار تهران سهام عادی،حق تقدیم خرید سهام عادی و اوراق مشارکت که اخیرا ارائه‌ گردیده است مبادله می‌شود.عدم وجود تنوع در اوراق بهادار تنها محدودیت و مشکل‌ بازار سرمایه در ایران نمی‌باشد،عدم وجود کارائی در بازار بورس اوراق بهادار تهران‌ (جهانخانی و دیگران)نیز مشکلی است که مانع عملکرد مطلوب و مورد نظر در بازار بورس می‌گردد.اگر چه کارائی خود در سطوح مختلف از قبیل کارایی در شکل‌ ضعیف،کارایی در شکل نیمه‌قوی‌و کارایی در شکل قوی‌بررسی می‌گردد.ولی با توجه به شرایط بورس اوراق بهادار تهران،جدای از کارائی در سطح قوی که در بورسهای‌ پیشرفته دنیا نیز وجود ندارد،کارایی در سطوح نیمه‌قوی و ضعیف نیز مشاهده نمی‌شود (جهانخانی و دیگران).

یکی از عمده‌ترین پیامدهای عدم کارائی بازار عدم‌ بهره‌برداری بهینه و مطلوب از منابع مورد نظر می‌باشد.تخصیص هنگامی بهینه است که‌ بیشترین بخش سرمایه متوجه سودآورترین فعالیت گردد.با توجه به موارد ذکر شده بورس‌ اوراق بهادار تهران از ویژگیهای منحصر به فردی برخوردار می‌باشد.آشنائی با شیوه‌ها و روش‌های علمی و تجربی در بورس اوراق بهادار می‌تواند در عملکرد هرچه بهتر سرمایه‌گذاری و در نهایت کارائی بازار سرمایه مؤثر واقع شود.همانگونه که بیان گردید بورس اوراق بهادار تهران از عدم کارائی برخوردار می‌باشد و این سبب گردیده تا قیمت‌ سهام تفاوت زیادی با ارزش ذاتی(جهانخانی و دیگران)آن داشته باشد.برخلاف‌ بازار کارای سرمایه که تمام اطلاعات مربوط به اوراق بهادار در قیمت بازار منعکس‌ می‌باشد و قیمت سهام تفاوت ناچیزی با ارزش ذاتی آن دارد و برای سرمایه‌گذار این‌ اطمینان خاطر فراهم گردیده که برای سهام خریداری شده بیش از قیمت واقعی آن مبلغی‌ نپرداخته است،در بازار غیر کارا،سرمایه‌گذار نیازمند تجزیه و تحلیل‌های علمی و استفاده‌ از تکنیکها و روشهای تجربی می‌باشد.در این راستا آشنایی با شیوه‌ها و عملکردهای علمی‌ و تجربی در بورس اوراق بهادار می‌تواند به عنوان ابزاری مؤثر در جهت بهبود کارائی هر چه بیشتر بازار سرمایه عمل نماید.

در کنار تجزیه و تحلیل‌های چهارگانه(جهانخانی و دیگران)در باب آشنایی سرمایه‌گذاران در جهت عملکرد مطلوب در بازار سرمایه‌ (تجزیه و تحلیل اقتصادی کشور،تجزیه و تحلیل صنعت،تجزیه و تحلیل شرکت و تجزیه‌ و تحلیل تعیین ارزش سهام)که چهارچوب کلی برای انتخاب سهام برتر ارائه می‌نماید، بررسی روشهای خرید و فروش سهام نیز تکنیک مطلوبی برای بهینه نمودن عملکرد سرمایه‌گذاران می‌باشد استفاده از تکنیکهای علمی اثبات شده به دو هدف اساسی در بورس کمک می‌نماید،اولا بکارگیری این تکنیکها سبب افزایش میزان بهره‌وری و سودآوری سرمایه‌گذاران می‌گردد و ثانیا این امر خود در بهبود عملکرد بازار سرمایه و سوق دادن بازار به سمت کارائی،مؤثر واقع می‌گردد.لذا این تحقیق در راستای بررسی‌ فرضیاتی است که می‌تواند با توجه به وضعیت موجود در بورس اوراق بهادار تهران(عدم‌ کارائی)و براساس اطلاعات و آمار وقوع یافته نیاز سرمایه‌گذاران در بورس را به‌ بکارگیری روشها و شیوه‌های مطلوب خرید و فروش سهام مرتفع نموده و راهنمای خوبی‌ برای سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران باشد.

اهمیت تحقیق

یکی از مهمترین نیازهای سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران داشتن اطلاعات‌ علمی مربوط به نحوه مطلوب خرید و فروش سهام می‌باشد.مسلما اتخاذ نحوه مطلوب‌ روشهای معاملاتی در بازار بورس وابسته به شرایط ویژه آن بازار می‌باشد.با توجه به وجود شرایط عدم کارائی در سطح ضعیف بورس اوراق بهادار تهران مهمترین مشکل‌ سرمایه‌گذاران در این بورس انتخاب اوراق بهادار مناسب و یا ترکیب اوراق بهادار جهت‌ خرید و نیز انتخاب شیوه‌های خرید و فروش سهام،جهت کسب بیشترین بازدهی می‌باشد. با توجه به اینکه عدم شناخت کافی از روشها و شیوه‌های مطلوب خرید و فروش سهام‌ یکی از مشکلات اساسی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد،بدین علت‌ موضوع ارزیابی روشهای خرید و فروش سهام انتخاب گردید تا از طریق بررسیهای مبتنی‌ بر مطالعات و آزمونهای علمی آن هم بر روی اطلاعات وقوع یافته در طی سالهای متعدد در بورس اوراق بهادار تهران،راهکارهای مفید با ارائه پیشنهادی مطلوب به سرمایه‌گذاران‌ جهت کسب بیشترین بازدهی فراهم گردد.لذا این تحقیق در راستای کمک به‌ تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران جهت انجام معامله بر روی سهام عادی در بورس اوراق‌ بهادار تهران می‌باشد و می‌تواند راهنمای خوبی جهت اتخاذ تصمیمات هرچه بهتر سرمایه‌گذاران قلمداد گردد.

 

تعریف بورس اوراق بهادار

بهابازار (به فرانسوی: bourse) یا بورس اوراق بهادار بازار رسمی و سازمان‌یافته ٔ سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها و اوراق بهادار تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. تعیین قیمت سهام در بورس، بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. در بورس اوراق بهادار، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با سرمایه هرچند کوچک خود، در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس سرمایه‌گذاری نماید. سرمایه‌گذاران بورس، برای خرید و فروش سهام می‌بایست این کار را از طریق شرکت‌های کارگزاری بورس انجام دهند.

 

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود. فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به‌منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند؛ اما مطالعات آن دو، با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، ماموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار نمود.

از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکت‌ها و موسسه‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت.

در اوایل دوران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، نظام تازه ایران با هدف مبارزه با سرمایه‌داری تلاش‌هایی برای تعطیلی بورس تهران انجام داد که نافرجام ماند.

با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده‌است. از سال ۱۳۶۸ و در چارچوب برنامه پنج‌ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس به‌عنوان پیش‌زمینه اجرای خصوصی‌سازی آغاز گردید. نخستین رویداد تأثیرگذار بر بورس نیز تصویب لایحه قانون ادره بانک‌ها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود.

 

 

چشم انداز و ماموریت

فلسفه وجودی: ایجاد بازاری منصفانه، کارآ و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان به‌منظور ایجاد ارزش افزوده برای ذی‌نفعان

چشم انداز سازمانی: بورس برتر منطقه و موتور محرک رشد اقتصادی کشور

 

اهداف کلان بورس اوراق بهادار

• ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی
• به‌کارگیری مقررات و رویه‌های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران
• تعمیق و گسترش بازار با بهره‌گیری از فناوری و فرایندهای به‌روز و کارآمد
• توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری و سهامداری در کشور
• توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات
• رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاری‌ها و تعاملات با ذی‌نفعان
• توسعه مستمر دارایی‌های فکری و سرمایه انسانی شرکت

 

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار را می‌توان به دو دسته،(الف)، خرید و نگهداری و (ب)، فیلتر تقسیم نمود. بر اساس این تقسیم بندی، ارزیابی استرتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری و محاسبه بازدهی هر کدام می‌تواند نسبت به تعیین روش، کمک نماید. اساس کار در ارزیابی روشهای مطرح شده، محاسبه میزان بازدهی حاصل از به کارگیری آنها می‌باشد. در روش خرید و نگهداری، سهام خریداری شده در ابتدای دوره تا پایان مدت معین نگهداری می‌شود. در این روش، افت و خیزهای ناشی از تغییرات قیمت در طی دوره تأثیری در تصمیم سرمایه‌گذار ندارد. به عبارت دیگر، خرید و فروش سهام در ابتدا و انتهای یک دوره معین انجام می‌گیرد. در مجموع، با توجه به تفاضل قیمت ابتدا و پایان دوره و نیز مزایای پرداختی در طی دوره برای سهام مربوط، بازدهی آن معین می‌گردد.

در روش فیلتر، بازده حاصل از سرمایه‌گذاری بر اساس مبادلات (خرید و فروش) پیاپی صورت می‌گیرد. اساس کار در انجام مبادلات، تعیین فیلترهایی است که مبادلات با توجه به آنها انجام می‌شود. به عبارت دیگر، خرید و فروش سهام با توجه به وجود تغییرات قیمت و بر اساس تحقق فیلترهای تعیین شده، انجام می‌شود. فاما (1966) اظهار می‌دارد، اگر قیمت پایان روز یک اوراق بهادار حداقل %X نسبت به قیمت مورد نظر (مبنا) افزایش یابد، آن اوراق خریداری شده و نگهداری می‌شود، تا زمانی که قیمت حداقل%X از بالاترین قیمت کاهش یابد، سپس آن اوراق به فروش می‌رسد. خرید محدود اوراق بهادار زمانی انجام می‌شود که قیمت آن اوراق %X نسبت به حداقل قیمت افزایش یابد. بر اساس تعریف یاد شده و با تعیین فیلترهای انتخابی، میزان بازدهی هر سهم و نهایتاً مجموع سهام معین می‌گردد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم:

ادبیات و تحقیق

 

پیشینه تحقیق

بخشی از تحقیقات انجام شده توسط فاما برای اثبات کارائی سطح ضعیف در بورس‌ اوراق بهادار نیویورک به طور غیر مستقیم مربوط به روشهای خرید و فروش سهام می‌باشد (فاما،1966).در این تحقیقات فاما(1966)با استفاده از آزمونهای مختلف به ویژه با استفاده‌ از روش تجاری فیلتر و مقایسه آن با روش خرید و نگهداری به اثبات فرضیه‌های خود می‌پردازد. فاما و بلوم هم در سال 1966، تحقیقاتی در ارتباط با پژوهش حاضر انجام دادند، آنها سود فیلترهای مختلف را بر روی سهام فردی در شاخص داوجونز مورد بررسی قرار داده و نهایتاً، نتایج آزمونهای انجام شده تأکید بر استفاده از روش فیلتر در خرید و فروش سهام بود.

در ایران نیز در ادامه بحث اثبات عدم کارائی در سطح ضعیف در بورس اوراق‌ بهادار تهران تحقیقاتی در این زمینه انجام گردیده است (نصر الهی،1371؛شوشتریان، 1371؛فدائی‌نژاد،1347). یکی از موارد مورد بررسی در این تحقیقات جهت اثبات عدم‌ کارائی در سطح ضعیف مربوط به بررسی روش خرید و نگهداری و روش فیلتر می‌باشد.به‌ طور کلی می‌توان بیان نمود که به غیر از موارد مذکور که آن هم فقط پیرامون تحلیل‌ نهایی کارایی بازار بورس می‌باشد،تا به حال تحقیق مشخص و همه‌جانبه‌ای در زمینه‌ ارزیابی روشهای خرید و فروش سهام و بسط و تعمیم نتایج آن انجام نگرفته است.در این‌ تحقیق مطالعات افرادی چون کورادو(1992)،گرینتز(1990)و فاما(1970)نیز بنای‌ مطالعه قرار گرفته است.

 

روش تحقیق

قلمرو زمانی تحقیق فاصله زمانی بین سالهای 1370 تا 1375 می‌باشد.قلمرو مکانی‌ تحقیق کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.البته لازم به ذکر است با توجه به نیازهای محاسباتی و با توجه به قلمرو زمانی تحقیق منظور از کلیه‌ شرکتهای پذیرفته شده در بورس،کلیه شرکتهایی می‌باشند که در سال 1370 در فهرست‌ شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و جزء فهرست شرکتهای درج شده‌ در تابلو بورس قرار گرفته‌اند.

 

فرضیه‌های تحقیق به سه فرضیه اصلی تقسیم می‌شود.باید توجه داشت که سومین‌ فرضیه مطرح شده خود به سه فرضیه فرعی تقسیم می‌شود.

فرضیه‌های اصلی

• فرضیه اول:میانگین بازدهی روش فیلتر بیشتر از میانگین بازدهی روش خرید و نگهداری می‌باشد.
• فرضیه دوم:کاهش یا افزایش درصد فیلتر انتخابی رابطه معکوس با میزان بازدهی آن‌ دارد.
• فرضیه سوم:در دوره‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت(سه و کمتر از سه سال)روش‌ فیلتر به روش خرید و نگهداری ارجحیت ندارد.

 

فرضیه‌های فرعی

فرضیه سوم خود به سه فرضیه فرعی تبدیل می‌شود.

• فرضیه فرعی اول:در دوره زمانی یک ساله میانگین بازدهی روش فیلتر بیش از میانگین بازدهی روش خرید و نگهداری می‌باشد.
• فرضیه فرعی دوم:در دوره زمانی دو ساله میانگین بازدهی روش فیلتر بیش از میانگین‌ بازدهی روش خرید و نگهداری می‌باشد.
• فرضیه فرعی سوم:در دوره زمانی سه ساله میانگین بازدهی روش فیلتر بیش از میانگین‌ بازدهی روش خرید و نگهداری می‌باشد.