فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده. 1

فصل اول:(كليات تحقيق)

مقدمه. 3

تعريف حسابداري مديريت... 4

وظایف/خدمات ارائه شده توسط حسابداری مدیریت... 5

مبانی نظري و پیشینه پژوهش.... 6

 

فصل دوم: ادبيات تحقيق

1. محیط خارجی.. 8

2. محیط اقتصادي.. 9

3. محیط رقابتی.. 9

4. عوامل فرهنگی.. 10

5. بخش حرفه اي.. 11

6. ساختار سازمانی.. 12

7. تکنولوژي.. 12

8. استراتژي سازمان.. 13

9. اندازه سازمان.. 14

10. حمایت مدیران ارشد.. 14

11. منابع مالی.. 15

12. منابع انسانی.. 15

 

فصل سوم:شرح عمليات

فرضیات پژوهش.... 21

روش شناسی پژوهش.... 21

الف) روایی ( اعتبار ) پرسشنامه. 23

ب) پایایی ( قابلیت اعتماد) پرسشنامه. 23

ج) پایایی مصاحبه. 23

د) روایی مصاحبه. 23

 

فصل چهارم:نتايج تحقيق

نتايج و تجزيه تحليل پژوهش.... 26

خصوصیات جمعیت شناختی خبرگان آکادمیک.... 26

تحلیل آماري بررسی مدل توسعه حسابداري مدیریت (رویکرد اقتضایی و بومی ). 29

بررسی آمار استنباطی.. 31

بررسی نرمال بودن توزیع. 31

 

فصل پنجم: نتيجه گيري پيشنهادات

نتیجه گیري.. 44

پیشنهادهايي براي پژوهش هاي آتی.. 47

محدودیت هاي مرحله طراحی مدل.. 49

فهرست منابع.. 50

 

 

 

 

چکیده

بحث کلی تئوري اقتضایی، این است که یک فرم و شکل جهانی یا ایده آل براي سیستم اطلاعاتی حسابداري وجودندارد. شرایط و موقعیت هاي خاص، بهترین انتخاب سیستم را درآن موقعیت دیکته می نماید. دراین پژوهش باتوجه به تئوري اقتضایی به دنبال شناخت عوامل موثر بر توسعه حسابداري مدیریت در ایران هستیم.بدین منظور با بررسی عمیق ادبیات موضوع به استخراج عوامل اثرگذار بر توسعه حسابداري مدیریت در کشورهاي دیگر پرداخته شد . سپس با مصاحبه با اساتید دانشگاه که درحوزه حسابداري مدیریت فعالیت اجرایی، مشاوره اي و یا تحقیقاتی داشته اند، مدیران مالی و کارشناسان ارشد واحدهاي حسابداري مدیریت، عوامل مؤثر بر توسعه حسابداري مدیریت منبعث از ادبیات موضوع از صاحبنظران مورد پرسش قرار گرفت. با بهره گیري از نتایج بدست آمده (ادبیات پژوهش و نظرات صاحبنظران)، مدلی که بیانگر عوامل مؤثر بر توسعه حسابداري مدیریت باشد طراحی گردید و در مصاحبه اي نیمه ساختار یافته با صاحبنظران مورد بررسی قرارگرفت. در نهایت پرسشنامه اي که مشتمل برعوامل درونی و بیرونی مؤثر بر توسعه حسابداري مدیریت باشد طراحی گردید و بین صاحبنظران توزیع شد تا مدل ارائه شده تبیین گردد. چهار دسته عوامل بر" توسعه حسابداري مدیریت در ایران" شناسایی شدند که ترتیب آنها ازنظر رتبه بندي آنتروپی شانون به این شرح است:

1) عوامل محیط کلان شامل عوامل قانونی – حقوقی، عوامل تکنولوژیکی، سطح پاسخگویی، عوامل اقتصادي و عوامل فرهنگی؛2) عوامل سازمانی شامل نه عامل به ترتیب اندازه سازمان، فرهنگ سازمانی، مالکیت خصوصی سازمان ها، منابع انسانی سازمان، مدیریت ارشد سازمان، منابع مالی سازمان، سطح دانش حسابداري مدیریت درسازمان، تکنولوژي درسازمان، ساختارسازمانی ؛ "ویژگیهاي تکنیک هاي حسابداري مدیریت" که به همراه "عوامل سازمانی" هردو در رتبه دوم قرارگرفتند شامل قابلیت مشاهده تکنیک، آزمون پذیري تکنیک، مزیت نسبی تکنیک، پیچیدگی تکنیک، قابلیت سازگاري تکنیک ؛ 3) عوامل محیط حرفه شامل وجودنرم افزارهاي بومی حسابداري مدیریت، وجود انجمن هاي حرفه اي حسابداري مدیریت، وجود دوره هاي حسابداري مدیریت، وجود مجلات و کتب حسابداري مدیریت ،وجود آئین رفتار حرفه اي حسابداري مدیریت .

"عوامل محیط کلان" و "عوامل محیط حرفه" به عنوان متغیرهاي مستقل بر "عوامل سازمانی" تاثیر می گذارند و "عوامل سازمانی" به همراه "ویژگیهاي تکنیک هاي حسابداري مدیریت" بر "توسعه حسابداري مدیریت" تاثیر گذار هستند و درنتیجه توسعه حسابداري مدیریت شاهد "بهبودفعالیت ها و فرایندهاي بنگاه"، "قیمتگذاري صحیح ترمحصول"، "بهایابی صحیح تر محصول" و... خواهیم بود که به اختصار به آنها "پیامدهاي توسعه" گفته می شود.

واژه هاي کلیدي:حسابداري مدیریت، توسعه حسابداري مدیریت، تئوري اقتضایی، پیامدهاي توسعه حسابداري مدیریت.

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

(كليات تحقيق)

 

مقدمه

در دنیاي امروز، موضوع مدیریت هزینه ها و استفاده ازشیوه هاي ارتقاء کارایی و اثربخشی منابع مالی و بودجه اي به دلیل کمبود منابع، رقابت در قیمت، عرضه کیفی کالا وخدمات و ورود به بازارهاي جهانی بویژه با توجه به تحولات و بحران هاي اقتصادي و مالی اخیر، از مهم ترین و چالش برانگیزترین موضوعات براي دولت ها و بنگاه هاي اقتصادي می باشد. از این روي، پرداختن به ابزار و رویکردهاي اثربخش و آینده نگر براي مدیریت کارآمد سازمان ها، کاهش هزینه ارائه خدمات و تولید محصولات و تخصیصمنابع مالی در راستاي دستیابی به اهداف و عملکرد موردانتظار، بسیار حیاتی و ضروري به نظر می رسد ."حسابداري مدیریت " همان گونه که از نام آن پیداست،ابزاري است براي استفاده از اطلاعات حسابداري در تصمیم گیري سیاستگذاران، برنامه ریزان و مدیران داخل سازمان .براي آنکه اطلاعات ارائه شده توسط این سیستم اطلاعاتی براي تصمیم گیري مفید و مربوط باشد می بایست منعکس کننده شرایط مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادي و اجتماعی محیط خود باشند.

عباس زاده و بزاززاده( 1388 ) معتقدند سیستم ها و رویه هاي بکار گرفته شده حسابداري مدیریت در بیشترکشورهاي در حال توسعه، برگرفته از سیستم ها و رویه هاي شکل گرفته در کشورهاي توسعه یافته و منطبق بانیازهاي استفاده کنندگان و رعایت اولویت هاي اطلاعاتی آنهاست. آنها بیان می کنند که حسابداري مدیریت درکشورهاي در حال توسعه جدا از عوامل اقتصادي – اجتماعی نمی تواند بررسی شود.

در این راستا بعضی از محققان به بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر حسابداري و حسابداري مدیریت پرداخته اند. بل کوئی( 1983 ) یکی از این افراد است که به بررسی تأثیر عوامل محیطی بر حسابداري پرداخته و مبناي کار او،تئوري اقتضایی می باشد.

بحث کلی تئوري اقتضایی، این است که یک فرم وشکل جهانی یا ایده آل براي سیستم اطلاعاتی حسابداري وجود ندارد. شرایط و موقعیت هاي خاص، بهترین انتخاب سیستم را در آن موقعیت دیکته می نماید.

از طرفی تاثیر شرایط محیطی و عوامل مختلف مؤثر برتوسعه حسابداري مدیریت در کشورهاي مختلف در همه زمان ها یکسان نمی باشد. چه بسا یک رویداد در یک کشور، فرصت محسوب می شود در حالیکه همان رویداددر کشور دیگر تهدید به حساب می آید. بنابراین براي هرکشور، شرایط محیطی خاص آن باید بررسی و تحلیل گردد. در نتیجه نمی توان یک راه حل یا مدل مشخصی رابراي تمام کشورها ارائه نمود بلکه می توان با استفاده ازروش هاي تحلیلی و منابع اطلاعاتی به شناسایی شرایط محیطی در هر کشور و بررسی جهت و ابعاد اثر عوامل و متغیرها بر توسعه حسابداري مدیریت پرداخت.

به طور خلاصه در این پژوهش به دنبال تحقق هدف اصلی و اهداف فرعی مرتبط با آن به شرح زیر می باشیم:

• طراحی مدل توسعه حسابداري مدیریت در ایران (منظور مدل مفهومی با رویکرد اقتضایی است)
• شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه حسابداري مدیریت در ایران
• اولویت بندي عوامل مؤثر بر توسعه حسابداري مدیریت در ایران

 

تعريف حسابداري مديريت

به گفته انجمن حسابداران خبره مدیریت (سی‌آی‌ام‌ای)، "حسابداری مدیریت فرایند تعریف، اندازه گیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، مهیاسازی ، تفسیر و تبادل اطلاعات مورد استفاده مدیریت جهت برنامه ریزی، ارزیابی و کنترل یک واحد تجاری و جهت اطمینان از استفاده مناسب و پاسخگویی به منابع شان میباشد. حسابداری مدیریت همچنین تهیه گزارشهای مالی را نیز برای گروههای غیرمدیریتی مانند ذینفعان، بستانکاران، سازمانهای قانون گذار و مراجع مالیاتی را شامل میشود.

موسسه حسابداران رسمی آمریکا (ای آی سی پی ای) بیان داشته است که حسابداری مدیریت در عمل به گسترش در سه حوزه زیر می انجامد:

• مدیریت راهبردی – ارتقای نقش حسابدار مدیریت به عنوان یک شریک راهبردی در سازمان.
• مدیریت عملکرد – توسعه عملکرد تصمیم گیری کسب و کار و مدیریت عملکرد سازمان.
• مدیریت ریسک – مشارکت در چارچوب ها و شیوه ها برای شناسایی، اندازه گیری، مدیریت و گزارشگری ریسکها و دستیابی به اهداف سازمان .

 

موسسه حسابداری خبره مدیریت (آی‌سی‌ام‌ای)، بیان می دارد "یک حسابدار مدیریت دانش و مهارت حرفه ای خود را در تهیه و ارائه اطلاعات مالی و سایر تصمیمها به روشی بکار میگیرد که برای مدیریت در تدوین سیاستها و در برنامه ریزی و کنترل عملیات مورد تعهدش یاری رسان باشد". بنابراین به حسابداران مدیریت در بین حسابداران به عنوان "ارزش آفرینان" نگاه میشود. آنها بیشتر علاقه دارند به جلو نگاه کنند و تصمیماتی بگیرند که آینده سازمان را تحت تاثیر قرار خواهد داد، تا به ثبت تاریخی و رعایت (حفظ امتیاز) جنبه های حرفه ای. بنابراین دانش و تجربه حسابداری مدیریت میتواند از زمینه ها و کارکردهای درون یک سازمان به دست بیاید، مانند مدیریت اطلاعات، خزانه داری، حسابرسی کارایی، بازاریابی، ارزشیابی، قیمت‌گذاری، تدارکات و غیره.

 

وظایف/خدمات ارائه شده توسط حسابداری مدیریت

فهرست زیر وظایف/خدمات اصلی انجام شده توسط حسابداران مدیریت هستند. درجه پیچیدگی مرتبط با این فعالیتها بسته به سطح تجربه و توانایی هر فردی متفاوت است.

• تجزیه و تحلیل نرخ و حجم
• تدوین و توسعه سنجه‌های کسب و کار
• مدل‌سازی قیمت
• سودآوری محصول
• گزارشگری بخشی جغرافیایی در مقابل صنعت یا مشتری
• ارزیابی متوازن مدیریت فروش
• تجزیه و تحلیل بها
• تجزیه و تحلیل هزینه - فایده
• تجزیه و تحلیل هزینه - حجم - فایده
• تجزیه و تحلیل بهای چرخه‌عمر
• تجزیه و تحلیل سودآوری مشتری
• شفافیت بهای فناوری اطلاعات
• بودجه‌بندی سرمایه‌ای
• تجزیه و تحلیل خرید در مقابل اجاره
• برنامه‌ریزی راهبردی
• مشاوره مدیریت راهبردی
• ارائه و ارتباطات مالی داخلی
• پیش‌بینی فروش
• پیش‌بینی مالی
• بودجه‌بندی سالانه

مبانی نظري و پیشینه پژوهش

تئوري اقتضایی دردهه هاي 1960 و 1970 به عنوان یک گزینه درمقابل رویکرد تئوري هاي مدیریت کلاسیک وارد ادبیات مدیریت شد .قبل از آن، تئوري هاي مدیریت کلاسیک بعنوان بهترین روش براي مدیران براي رسیدن به عملیات سازمانی کارا مطرح بود (بارتول و همکاران 1995،1 ). به بیان ساده تئوري اقتضایی استدلال می کند که ساختارِ مدیریت موثر وابسته به شرایط است.ازآنجایی که ریشه تئوري اقتضایی درادبیات مدیریت وتئوري سازمان است، استفاده از این تئوري براي حسابداري وبویژه حسابداري مدیریت به کندي اتفاق افتاد.

بل کوئی ( 1983 ) یکی از افرادي است که به بررسی تاثیر عوامل محیطی برحسابداري پرداخته و مبناي کار او، رویکرد اقتضایی می باشد.اوبیان می کند که "جستجوبراي یافتن رابطه بین شاخص هاي توسعه حسابداري وشاخص هاي توسعه اقتصادي، سیاسی و اجتماعی مستلزمارائه یک تئوري اقتضایی براي حسابداري بین المللی می باشد."او عوامل موثر برتوسعه حسابداري را به سه دسته متغیرهاي محیط سیاسی، محیط اقتصادي و محیط جغرافیایی طبقه بندي می کند. محیط سیاسی شامل حقوق سیاسی، آزادي هاي شهروندي و سیستم سیاسی است؛ محیط اقتصادي شامل سیستم اقتصادي، تولیدناخالص ملی سرانه، نرخ رشد درآمد ملی، نسبت مخارج دولت به تولید ناخالص ملی، و نسبت صادرات کالا و خدمات به تولید ناخالص ملی می باشد؛ و محیط جغرافیایی شامل جمعیت است که این سه دسته متغیر بر توسعه حسابداري و کفایت گزارشگري و افشاء در یک کشور تاثیر می گذارند.

چویکارت ( 1985 ) کاربرد تئوري اقتضایی را به عنوان چارچوبی براي تحقیقات حسابداري بین المللی شناسایی می نماید. او بیان می کند که تفاوت محیط ملی کشورها، منعکس کننده شرایط داخلی و خارجی تاثیر گذار بر نوع نیازهاي اطلاعات حسابداري در کشورها می باشد.وي متغیرهاي محیطی رابراي یک مدل اقتضایی شامل متغیرهاي آموزشی، متغیرهاي اقتصادي، متغیرهاي سیاسی - حقوقی، متغیرهاي اجتماعی برمی شمارد.

جرنون و والاس ( 1995 ) در بررسی تحقیقات حسابداري بین المللی، چشم اندازي از محیط شناسی حسابداري را ارائه می کنند. محیط را به 5 بخش شامل بخش اجتماعی، بخش سازمانی، بخش حرفه اي، بخش اشخاص ذینفع، بخش حسابداري تقسیم می کند.

چن هال ( 2003 ) به بررسی تئوري اقتضایی ازدیدگاه کارکردي می پردازد.دیدگاهی که فرض می کند سیستم هاي کنترل مدیریت 2 جهت کمک به دستیابی به اهداف مطلوب سازمانی ایجاد شده اند.وي همچنین بیان می کند که سیستم حسابداري مدیریت مناسب به محیط خارجی، تکنولوژي، ساختار سازمانی، اندازه سازمان، استراتژي سازمان و فرهنگ ملی بستگی دارد.

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم:

ادبيات تحقيق

 

با مطالعه ادبیات تحقیق به شناسایی عوامل اقتضایی شامل محیط خارجی، محیط اقتصادي، محیط رقابتی، عوامل فرهنگی، بخش حرفه اي، ساختار سازمانی،تکنولوژي، استراتژي سازمانی، اندازه سازمانی، حمایت مدیران ارشد، منابع مالی و منابع انسانی پرداخته شد که در این قسمت به تشریح مطالعات انجام شده درخصوص هرکدام می پردازیم .

 

1. محیط خارجی

 

جدول ( 1) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – محیط خارجی

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
لارنس و لورش	1967	ازاولین کسانی بودند که درتوسعه تئوري اقتضایی مشارکت کردند. با مقایسه تعدادي از سازمان هاي کارآپیشنهاد کردند که با رجوع به تفاوت هاي موجود در محیط هاي خارجی این سازمان ها، تفاوت هاي موجود درحالت هاي داخلی و فرایندهاي آنها را می توان درك کرد. آنها استدلال کردندکه گزارشات مالی و شیوه هاي افشا 4 را می توان بعنوان پیامد فرایند تصمیم داخلی یک نهاد در نظر گرفت. این مطلب بدین معنی است که تغییر در محیطی که شرکت در آن فعالیت می کند، منجر به تصمیمات متفاوت در زمینه روش هاي بهینه گزارشگري و سطوح افشا خواهد شد.
تامسون	1967	برداشت دیگري از تئوري اقتضایی را ارائه نمود.وي بیان کرد که محیط، یکی از مهم ترین منابع عدم اطمینان براي سازمان ها می باشد و وجود تفاوت هایی درآن منجر به تفاوت هاي زیاد درسازمان ها می شود.
گوردون ونارایانان	1984	به این نتیجه رسیدند که هم سیستم هاي اطلاعاتی و هم ساختارهاي سازمانی تابعی از محیط هستند. آنهادریافتند که سازمان ها در هنگامی که محیط داراي عدم قطعیت بیشتري باشد، نوعی ساختار اطلاعاتی ارگانیک تر ایجاد می کنند که مستلزم اطلاعات خارجی و غیرمالی بیشتري هست.
ریبرن و ریبرن	1991	جنبه هاي مختلف عدم قطعیت محیط من جمله غیرقابل پیش بینی بودن روابط ورودي- خروجی را تحت عنوان یک متغیر اقتضایی مورد بررسی قرار دادند. استدلال آنها این بود که هر چه عدم قطعیت محیطی بیشتر باشد، تهیه اهداف رضایت بخشی که بتواند مبنایی براي ارزیابی عملکرد باشد دشوارتر خواهد بود.
چن هال	2003	استدلال می کند که محیط خارجی، متغیر قدرتمندي است که شالوده و اساس پژوهشات اقتضایی را تشکیل می بعدي از محیط می باشد که به طور گسترده اي مورد پژوهش قرار ،« عدم قطعیت » دهد. وي عنوان می کند که گرفته و سیستم هاي کنترل مدیریت رسمی تر و مکانیکی تر در شرایط عدم قطعیت تمایل دارند اطلاعات ناقصی ارائه دهند و براي غلبه بر غیرقابل پیش بینی بودن، نیازمند فرمول بندي مجدد سریع هستند.
جولی و آدري	2007	استدلال می کنند که شرکت ها از طرف دولت، سهامداران و اجتماع تحت فشارند تا رکوردهاي زیست محیطی خود را بهبود بخشند و در عین حال به اهداف سودآوري خود نیز دست یابند.به موازاتی که موضوعات زیست محیطی بیش از پیش بر عملکرد بنگاه تأثیر می گذارند، سیستم هاي حسابداري مدیریت نیز بایستی نهادي شوند.
عبدالقادر و لوتر	2008	به بررسی تاثیر مجموعه اي از متغیرهاي اقتضایی بالقوه بر روي رویه هاي حسابداري مدیریت در شرکت هاي انتخاب شده ازانگلیس پرداختند.نتایج نشان داد که سطح بلوغ حسابداري مدیریت تحت تاثیر عدم اطمینان محیطی می باشد.

 

2. محیط اقتصادي

 

نگاره ( 2) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضايي – محيط اقتصادي

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
لووي	1967	خاطر نشان میکند که توسعه حسابداري از منظر بررسی تاریخی، یک فرایند تکاملی در ارتباط و وابسته به توسعه اقتصادي بوده است.
الیوت و همکاران	1968	بیان می کنند که وظیفه اجتماعی حسابداري براي اندازه گیري و انتقال داده هاي اقتصادي را میتوان به عنوان عامل تشویق کننده و تحریک کننده فرایند توسعه در نظر گرفت.
آرپان و راداباگ	1985	بیان نمودند که عوامل اقتصادي، مهم ترین عامل توسعه حسابداري و گزارشگري میباشد.
دوپینگ وسالتر	1995	معتقد بودند که بصورت تئوریک، توسعه اقتصادي بیشتر وابسته به سطح بالاي افشاء و رویه هاي گزارشگري است.در کشورهاي داراي سطح توسعه اقتصادي کم، فعالیت هاي اقتصادي بسیار کم بوده و در نتیجه حرفه حسابداري توسعه نیافته است.هر چه اقتصاد بیشتر توسعه پیدا میکند نقش اجتماعی حسابداري براي اندازه گیري وانتقال اطلاعات اقتصادي با اهمیت تر می شود.

 

3. محیط رقابتی

 

نگاره ( 3) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – محیط رقابتی

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
خاندوالا	1972	وي بیان می کند که انواع مختلف رقابت (مثلاً رقابت در زمینه قیمت، بازاریابی و محصول) تأثیرات بسیار متفاوتی بر استفاده از اطلاعات حسابداري در شرکت هاي تولیدي داشت. هر چه رقابت بیشتر باشد، نیاز به کنترل هزینه هابیشتر خواهد بود. خاندوالا بین رقابت و استفاده از کنترل هاي مدیریتی پیشرفته، همبستگی مثبتی را یافت.
هالدما و لاتس	2002	به بررسی عوامل اقتضایی موثر بر رویه هاي حسابداري مدیریت در شرکت هاي تولیدي استونی پرداختند.عوامل اقتضایی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند :عوامل بیرونی و درونی.عوامل بیرونی (محیطی) هم بر ویژگی هاي داخلی سازمان و هم بر رویه هاي حسابداري مدیریت آن تاثیر می گذارد.براي مثال رقابت خیلی شدید برانتخاب استراتژي، ساختارسازمانی، وهمچنین به کارگیري مدیریت وکنترل بهاي تمام شده مناسب تاثیر می گذارد.
سوزانا سلیمان و الیزا املی	2008	به بررسی عواملی که باعث تغییر حسابداري مدیریت در مالزي می شود پرداختند.آنها با توجه به ادبیات پژوهش،عوامل برون سازمانی را به عنوان یکی از محرك هاي تغییر در حسابداري مدیریت معرفی کردند. بازاررقابتی از دیرباز به عنوان عامل مهم تاثیرگذار بر روي سیستم هاي اطلاعاتی داخلی، شناخته شده است.
ايزا	2009	درپژوهشی با عنوان "تغییر حسابداري مدیریت در شرکت هاي تولیدي محلی و خارجی در مالزي" نشان داد تغییردر رقابت در طراحی استراتژي هاي مناسب و سیستم هاي کنترلی در سازمان ها تاثیر بسزایی دارد و باعث می شود استراتژي ها را به سمت تطابق با تکنولوژي هاي پیشرفته تولیدي سوق دهد که دراین حالت، سیستم هايحسابداري مدیریت سنتی جهت برآورده نمودن نیازهاي اطلاعاتی مدیران کفایت نمی کنند .
توان مات، اسمیت و دجاجادیکرتا	2010	به بررسی حسابداري مدیریت و تغییر سازمانی در شرکت هاي تولیدي مالزي پرداختند. نتایج این پژوهش تاییدنمود که صنایع تولیدي مالزي با افزایش قابل توجهی در فضاي رقابتی درطی 5 سال گذشته مواجه بوده اند.نتایج حاکی از وجود رابطه مثبت معنی داري بین رویه هاي حسابداري مدیریت با محیط رقابتی بود.
سید مقبول الرحمان	2011	درپژوهش در 45 شرکت تولیدي پاکستان نشان داد که میزانِ رقابت بر استفاده از ارزش افزوده اقتصادي (ازتکنیک هاي پیشرفته حسابداري مدیریت) تاثیر می گذارد

 

4. عوامل فرهنگی

 

نگاره ( 4) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – عوامل فرهنگی

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
گري	1988	او یک چارچوب تئوریکی براي رابطه حسابداري و فرهنگ ارائه کرد که میتواند اثر فرهنگ بر ارزش هاي حسابداري و تغییرات آن را توضیح دهد. مدل گري، اولین گام در جهت فهمیدن تاثیر فرهنگ بر حسابداري بودکه به عملیاتی کردن روابط بین فرهنگ، ارزش هاي حسابداري و روش ها و رویه هاي حسابداري کمک نمود وچارچوبی را فراهم نمود که در آن نتایج تجربی قابل تحلیل و آزمون بودند.
بل کویی	1994	با پیشنهاد یک تئوري در مورد واقعیت رابطه فرهنگ و حسابداري، سعی در یافتن رابطه بین فرهنگ وحسابداري نمود.وي بیان نمود که فرهنگ بر ساختار و رفتارهاي کلان سازمانی،محیط حسابداري ،وظایف و غیره دیکته میشود.بر اساس نظریات وي،فرهنگ نقش مهمی در سازمان در فهم حسابداري دارد.
گري و وینت	1995	با بکارگیري تکنیک هاي رگرسیون خطی بر روي بانک اطلاعاتی 27 کشور، مدارکی مبنی بر تاثیر فرهنگ برافشاء حسابداري را ارائه کردند؛ آنها با تمرکز بر بعد پنهان کاري و شفافیت که توسط گري شناخته شده بودعامل افشاء را بررسی نمودند.آنها براي مشخص کردن رابطه بین پنهان کاري و رویه هاي افشاء اطلاعات حسابداري از شماري از ارقام اطلاعات مالی و غیر مالی اجباري و داوطلبانه که بصورت عمومی توسط شرکت هاافشا شده بود استفاده کردند.
اینگ فان	1998	به بررسی عوامل موثر بر انتقال مدیریت غربی به کشور چین پرداخته است . ازعوامل محدود کننده انتقال دانش، عوامل فرهنگی و رفتاري شناسایی شدند.زبان و عوامل فرهنگی در عدم انتقال دانش تاثیر گذار هستند.
ژو مین	2007	به بررسی و تحلیل عامل فرهنگ در بکارگیري حسابداري مدیریت در چین پرداخت . او به این نتیجه دست یافت که تفاوت بین فرهنگ شرق و غرب، یکی از دلایل مهم دربکارگیري نامناسب حسابداري مدیریت ( نشات گرفته از فرهنگ غربی) درکشور چین ( با فرهنگ شرقی ) می باشد .

 

5. بخش حرفه اي

 

نگاره ( 5) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – بخش حرفه اي

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
كيرك	1984	بخش حرفه اي بر نحوه آموزش، یادگیري، تایید صلاحیت و نظام حاکم بر حسابداران و حسابرسان و همچنین فرهنگ و آیین رفتار حرفه اي دلالت دارد.در کشورهایی که خود نظمی حرفه اي وجود دارد معمولاً زمانی که این خودنظمی تهدید می شود حرفه حسابداري دچار بحران می شود.
فریز و همکاران	1980	بر خلاف تعداد زیاد مطالعات انجام گرفته در خصوص ویژگی هاي روانشناسی افراد در حرفه حسابداري نظیرعقاید، سیستم هاي ارزشی، صفات و خصوصیات و پیش فرض ها در ارتباط با رفتار و عملکرد حسابرسان به عنوان افراد حرفه اي و در ارتباط با سایر افراد، ادبیات حسابداري بین المللی از مطالعات و تئوري هاي مربوط به سازماندهی موسسات حرفه اي تهی می باشد.
بایینگتون و ساتون	1991	بیان میکنند که در یک دوره زمانی که تهدیدات در مورد سیستم خود نظمی حرفه افزایش یافته، تعداداستانداردهاي حسابداري در آمریکا افزایش یافته است.

 

6. ساختار سازمانی

 

نگاره ( 6) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – ساختارسازمانی

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
امانوئل و همکاران	1990	استدلال می کنند که ساختار سازمانی،شکل قدرتمندي از کنترل است.آنها اضافه می کنند که با رویکرد اقتضایی براي طراحی سیستم هاي کنترل، رابطه متقابل بین ساختار سازمانی و کنترل هاي مدیریت بایستی مدنظر قرار گیرد.با این حال، اشکال مختلف ساختار سازمانی نیازمند فراهم شدن انواع مختلفی از اطلاعات حسابداري است تا آنها را قادر سازد به طور مؤثري کار کنند.
اینگ فان	1998	به بررسی عوامل موثر بر انتقال مدیریت غربی به کشور چین پرداخته است.ازعوامل محدود کننده انتقال دانشِ مدیریت غربی به کشور چین،عوامل سازمانی شناسایی شدند. عوامل سازمانی اشاره به ساختار نامناسب سازمان ها دارد .
عبدالقادر و لوتر	2008	به بررسی تاثیر مجموعه اي از متغیرهاي اقتضایی بالقوه بر روي رویه هاي حسابداري مدیریت در شرکت هاي انتخاب شده ازانگلیس پرداختند.نتایج نشان داد که سطحِ بلوغ حسابداري مدیریت تحت تاثیر تمرکز زدایی وساختار غیر متمرکز می باشد.
توان مات، اسمیت و دجاجادیکر	2010	به بررسی حسابداري مدیریت و تغییر سازمانی در شرکت هاي تولیدي مالزي پرداختند.نتایج حاکی از افزایشِ استفاده از ساختارهاي سازمانی هموار تر و رویه هاي حسابداري مدیریت می باشد. میان رویه هاي حسابداري مدیریت با ساختار سازمان ها رابطه مثبت معنی داري وجود دارد.جهت دستیابی به اثربخشی حداکثر، عناصرسازمانی مانند ساختار، استراتژي و رویه هاي حسابداري مدیریت می بایست به شکل همزمان تغییر پیدا کنند.

 

7. تکنولوژي

 

نگاره ( 7) نتایج مطالعات انجام شده در خصوص عامل اقتضایی – تکنولوژي

 

محققان	تاریخ پژوهش	توضیحات
تامسون	1967	بیان کرد که تکنولوژي،یکی از مهم ترین منابع عدم اطمینان براي سازمان ها می باشد و وجود تفاوت هایی درابعاد آن، منجر به تفاوت هاي زیاد درسازمان ها می شود.
اوتلی	1980	بیان می کند که تکنولوژي تولید،ساده ترین وقدیمی ترین فاکتور اقتضایی است که در حسابداري مدیریت مورد استفاده قرار گرفته است.او به کار ورد وارد در 1965 ارجاع می کند که بین انواع مختلف تکنیک هاي تولیداز قبیل تولید یک واحد، دسته هاي کوچک، دسته هاي بزرگ، تولید انبوه و تولید فرایندي تمایز قایل می شودوبیان می کند تکنولوژي تولید، عاملی است که مدت ها بعنوان عامل تأثیرگذار بر طراحی سیستم هاي حسابداري داخلی شناخته می شده است.